Adana Tufanbeyli Akpınar Köyü
Akpınar (Abazaca adıyla Lou kıt), Adana ilinin Tufanbeyli ilçesine bağlı olarak Kafkasya'dan göç eden Abazalar (Aşuvalar) tarafından kurulmuş bir köydür.Köyün resmi kuruluş tarihi 1877'dir.
Köyün yerleşimcileri, 1864 Büyük Kafkas Sürgünü sürecinde Kafkasya'daki Gum Loukıt ve Kubina Loukıt adlı Abaza köylerinden ayrılmışlardır. Bu yolla göç eden kafilenin bir bölümü Yozgat'ın Sorgun ilçesine bağlı Osmaniye köyünü, oradan da Çekerek ilçesindeki Fuadiye ve Çayırözü köyleriyle Aydıncık ilçesine bağlı Ağıllı köylerini kurmuş; kalanların bir bölümü Kayseri'nin Pınarbaşı ilçesine bağlı Altıkesek köyünün temellerini atarken yoluna devam edenler ise Akpınar köyünün kurucuları olmuşlardır.
Akpınar köyünün ilk yerleşimcilerinin Kafkasya'dan çıkıp bu köyün bulunduğu yere gelmeleri yaklaşık beş senelik bir süreçte gerçekleşmiştir.
Akpınarlı ahbaçalara Büyüklere göre köyün bulunduğu araziye sonbaharda gelen ilk yerleşimciler, kışı komşu köy Yamanlı'da ailelere misafir olarak geçirmişler ve ilkbaharda Taşlıtepe mevkisine ahşap barakalar inşa ederek yerleşmişler. Ancak sıcaklarla birlikte sivrisinek ve salgın hastalıklara ek olarak Tufanbeyli ilçesiyle Pınarlar köyü sakinleriyle yaşanan sorunlar eklenince yerleştikleri bölgeyi de değiştirerek bugünkü Akpınar köyünü kurmuşlardır.
Aşağı Mahalle Akpınar'ın kuruluşuna öncülük eden aileler Habat, Kopsirgen, Canımbey ve Laklardır. Yukarı Mahalle Akpınar'ın kuruluşuna öncülük eden aileler ise Tseykhua, Cguatan, Aysanlar ve diğer aileler takip etmiştir. Köy, on yıl öncesine kadar Aşağı mahalle (Anlakıt) ve Yukarı mahalle (Arlakıt) olmak üzere iki kısımdan oluşmaktaydı. Ancak yapılaşma sonucu bu iki mahalle bugün birleşmiştir.
Akpınar, kurulduğu dönemden başlayarak Osmanlı Devleti'ne ve devamında Türkiye Cumhuriyeti'ne insan gücü ve yönetici kadro bakımlarından katkılarda bulunmuştur. Rusların sürgünüyle anavatanlarını terkederek Anadolu topraklarına geleme durumunda kalan Kafkas milletinin Türkiye'ye bir yük değil, aksine kazanç olduğunu göstermesi bakımından bu katkılar önemlidir.
Köyün kuruluşunda yer alan sülaleler:
Aşağı Mahalle: Habat, Kopsirgen, Kas, Acbek, Lak, Gırcın, Canımbey, Psınan, Candar, Napşı, Nalkuay,Yağan (Aşkaruva)
Yukarı Mahalle: Tseykhua, Aysan, Cguatan, Muradın, Yaş, Uçğuna, Kalmık, Guana, Kuasa, Khuıma, Gıda, Cıba, Şak, Hata, Mata
Köye zamanla yerleşen yabancı aileler de olmuştur. 1951'de Bulgaristan'dan göç eden kafileyle gelen 4 göçmen aile geçici olarak köye yerleşmiştir. Akpınar'da Abaza ailelerin yanı sıra Hatkhuay kökenli bir aile de yer almaktadır.Köyün kuruluşundaki nüfus 85 hane ve 400 kişi iken Akpınar köyünde bugün 201 hane bulunmaktadır. Köy dışında yaşayan Akpınarlı aile sayısı 250 civarındadır. Köyün nüfusu, bugün itibariyle yaklaşık 2670 kişidir.
Köyde okuma-yazma oranı % 100'e yakındır. Üniversite eğitimi alan genç nüfusun oranı da üst düzeydedir. İlkokul, Yukarı mahallede cumhuriyetin ilk yıllarından başlayarak hizmet vermiştir. Aşağı Mahalle'deki ilkokul ise 1963 tarihinde açılmıştır. Aşağı mahalledeki cami 1904 yılında inşa edilirken 1990'da ise Yukarı Mahalle'de yeni bir cami yapılmıştır.
Köyün yol, su, elektrik ve sağlık gibi altyapı sorunlarının yok denebilecek seviyede olmasına rağmen çeşitli nedenlerle köyden kente göç etme dalgasından Akpınar köyü de nasibini almıştır. Genç nüfusun öğrenim yahut ekonomik nedenlerine ek olarak şehirde yaşama arzusu, bölgenin eğitim görmüş insanlara altyapı olarak cevap verememesi gibi sebeplerle Akpınar köyü de şehre göç vermeye devam etmektedir. Bu yolla köy dışında yaşayan Akpınarlı nüfus, 1000 kişiye ulaşmıştır.
Köyün ana geçim kaynağı tarım ve hayvancılıktır. Tarım ürünleri olarak çoğunlukla buğday, arpa, nohut, fasulye ve pancar ekimi yapılmaktadır. Bunların dışında özellikle son dönemlerde patates ekimi ve meyve yetiştiriciliği de önem kazanmıştır. Sulama amaçlı yapılmış bir göletten yararlanılarak Akpınar arazilerinin büyük bölümünde sulu tarım yapılabilmektedir. Köyde yaklaşık 10 yıl öncesine kadar Bünyan tarzı ipek halı dokumacılığı da bir diğer geçim vasıtası olarak değerlendirilmekteydi.Tufanbeyli ilçesine bağlı Polatpınar ve İğdebeli köyleri Abaza'dır. Kayapınar ve Koçcağız köyleri ise Kabardeydir.
Civardaki bir diğer Kabardey köy de Sarız ilçesine bağlı Karakoyun'dur. Akpınar köyü Polatpınar ile 11 km, İğdebeli ile 15 km, Kayapınar ile 14 km, Koçcağız ile 7 km mesafede bulunmaktadır. Bunların dışında Pınarbaşı (Kayseri) ve Göksun (K.Maraş) ilçelerindeki diğer Çerkes köyleri de dahil olmak üzere komşu Kafkas kökenli köyler arasında kız alıp verme ilişkileri bulunmaktadır. Tüm Abazalarda olduğu gibi Akpınarlılar arasında da yabancılarla yapılan evlilikler daha önceki dönemlerde çok sınırlı olmasına karşın günümüzde oldukça yaygındır. Bu değişimin başlıca nedeni sosyoekonomik şartların ön plana çıkması olarak yorumlanabilir.
Diğer birçok Kafkas köyünün aksine Akpınar köyünde anadil günümüze kadar getirilmiştir. Köyde Abazaca'nın Aşuva aksanı büyük oranda konuşulmaktadır. Düğünler Abaza örf ve adetlerine göre yapılmaktadır.
Son zamanlarda gerek ana dilde gerekse örf ver adetler alanında asimilasyonun etkisi görülmeye başlamıştır. Baskı ve eziyet nedeniyle uzun ve yorucu bir süreçte gerçekleşen bir sürgünden sonra anayurtlarına elveda diyerek bu topraklara gelen ve burada da adeta bir süre ölüm-kalım savaşı veren insanların adaptasyon sorunlarının doğal bir sonucu olan asimilasyon ortamında öz kültürü devam ettirmek her geçen gün zorlaşmaktadır. Söz konusu olumsuz gidişatın etkisini kırmak için halk, elbirliğiyle gayret göstermektedir; her senenin Agustos ayinin ilk haftasinda Geleneksel olarak AYZZARA-ABADIRRA (Toplanma-Tanisma) yapilmaktadir.
Türkiye'nin ve Avrupa'nın değişik bölgelerine dagılan Akpinarlilar bu geleneksel toplantıda bir araya gelmektedirler.Köyde, ilköğretim okulu vardır ancak kullanılamamasının yanı sıra taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi varsa da yer yer eski usül çukur tipi rögar depolama sistemine de rastlanmaktadır. PTT şubesi ve PTT acentesi yoktur. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol düşük kalitede asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır. Toplam iki mahalleden oluşan köyde 2 cami bulunmaktadır.
HABERE YORUM KAT
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.