Arbel Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Mahmut Arslan, bu yıl mercimek rekoltesinde artış olmasına rağmen, ürünün stoklanması nedeniyle mercimeğin kilosunun 4 liraya çıktığını belirterek, sıkıntının aşılabilmesi için mercimekte ithalat serbestliğinin erken tarihe çekilmesi uyarısında bulundu.

Mersin'de kurulu bulunan ve dünya mercimek piyasasında söz sahibi olan Arbel Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Arslan, yazılı bir açıklama yaparak, kırmızı mercimekte stokçulara dikkat çekti. 2016 yılında kırmızı mercimek rekoltesinin 400 bin ton civarında olacağını ifade eden Arslan, geçtiğimiz yıllara oranla rekoltede bir artış olduğunu, ancak stokçular yüzünden piyasada ürün akışıyla ilgili sorun yaşandığını kaydetti. Arslan, "Bu yıl mercimek rekoltesinde artış var. Yeterli olmamakla beraber bu sevindirici bir durum. Fakat piyasada ürün akışıyla alakalı bir sorun yaşanmakta, ürün stoklanmakta. Bir aydır nihai ürün düzgün olarak piyasaya gelmiyor. Piyasaya günlük girmesi gereken miktarın çok altında ürün geliyor. Bu da ciddi bir sıkıntı. Bu nedenle de mercimeğin kilosu 4 liraya çıkmış durumda. Devlet, 1 Ekim-1 Mayıs tarihleri arasında mercimek ithalatını serbest bırakmakta. Yaşanan bu sıkıntıdan dolayı devletin ithalatı erken bir tarihe çekerek serbest bırakması gerekmekte" dedi.

"Kırmızı ve yeşil mercimekte ithalatçı konumdayız"

Mercimek ve nohudun anavatanının Türkiye olduğunu dile getiren Arslan, geçmiş yıllarda Anadolu'da ekiminin tercih edildiğini kaydederek, "Eskiden ülkemizde en fazla mercimeğin yetiştirildiği bölge İpek Yolu olarak bilinen Harran Ovası, Kızıltepe Ovası ve Nusaybin Ovası'ydı. Buralarda artık kırmızı mercimek ekimi yapılmamakta, yerine buğday ve mısır ekilmekte. Ayrıca, Anadolu çiftçisi verimi fazla olan, boyu yüksek komando mercimeği çeşidini tercih etmekte. Ancak, bu çeşit yağmura dayanıklı değil ve direnci yok. Mayıs yağmurlarında toprağa doğru yatarak çürüyor. Daha bodur boylu ve daha kuvvetli bir kırmızı mercimek türü geliştirildi. Çiftçinin ekmesi için bu tohumun yaygınlaştırması gerekiyor. Bu sayede üretim artabilir" ifadelerini kullandı.

Yeşil mercimekte ise 1990 yıllarının başına kadar dünyada en fazla üretim, tüketim ve ihracatın Türkiye'de yapıldığına işaret eden Arslan, şöyle devam etti: "1987-88 yıllarında bir milyon tona yakın yeşil mercimek hasat edildi. Bu kadar malın ihracatı ve tüketimi mümkün olmayınca ticari değerini kaybetti. Elde kalan ürün kırılarak iç mercimek olarak Hindistan'a gönderildi. İç pazarda fiyatların çok düşmesi neticesinde çiftçi yeşil mercimek ekmedi. O tarihlerde zirai mücadele de yapılmayınca böceklenen ürün ihraç edilemedi. Bunun sebebi Orta Anadolu'da yetişen yeşil mercimekte bürücüs denilen bir böceğin oluşumunun engellenememesi. Bu böcek mercimeğin zarına yerleşmekte ve tarladayken görülememekte, bu nedenle de tarlada mücadele edilememekte."

Yeşil mercimekteki bu böceğin sıcak iklim koşullarında oluştuğunu, bu nedenle üretimin Doğu Anadolu'ya taşınması gerektiğini vurgulayan Arslan, mercimek ekiminin tarım arazilerinin oldukça uygun olduğu Erzurum ve çevre illerde yapılabileceğini, geçmişte bunun denemesinin yapıldığını ve gayet olumlu sonuçlar alındığını belirtti.

Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı'nın eğitim amaçlı ve çiftçinin görebilmesi için tarla günleri düzenlemesi gerektiğini de ifade eden Arslan, "Çiftçilere yeni tohumları tanıtmak, çiftçilere eğitim vererek bilgilendirmek gerekiyor. TİGEM arazilerinde uygulamalı olarak anlatılmalı. Mevcut araştırma istasyonları etkin hale getirilmeli, pilot bölgelerde örnek ekim yapılmalı" değerlendirmesinde bulundu.

"Türkiye, mercimek üretiminde dünyada Kanada'dan sonra ikinci sırada"

Dünyada bakliyatın durumuna ilişkin de bilgi veren Arslan, dünyada toplam 70 milyon tonun üzerinde kuru fasulye, nohut, mercimek gibi bakliyat ürünlerinin üretiminin yapıldığını belirtti. En fazla yetiştirilen bakliyatın 22,5 milyon ton ile kuru fasulye olduğunu aktaran Arslan, "Bunu 14 milyon ton ile nohut, 11 milyon tonla bezelye ve 6 milyon ton ile mercimek takip ediyor. Ülkeler itibariyle bakıldığında ise üretimdeki yaklaşık yüzde 25'lik payı ile Hindistan ilk sırayı alıyor. Hindistan'ı sırasıyla Kanada, Myanmar ve Çin takip ediyor. Türkiye'nin dünya bakliyat üretimindeki yeri ise yıllara göre 8 ila 10'uncu sıralar arasında değişiyor. Mercimekte üretim lideri Kanada. Kanada'yı Hindistan, Türkiye ve ABD takip ediyor. 2015 yılında dünyada dış ticarete konu olan mercimek miktarı yaklaşık 3,5 milyon ton oldu. Ülkemizin dünya mercimek ihracatından aldığı pay yüzde 6, ithalatından aldığı pay ise yüzde 9 dolayında" dedi.

İHA