Viyana'da "Türk Mabedi" olarak bilinen Osmanlı Sefarad Yahudileri tarafından 1887 yılında inşa edilen sinagogun 9-10 Kasım 1938 tarihinde Naziler tarafından yakılmasını anmak amacıyla Viyana Belediyesi tarafından plaket açılışı yapıldı.

Viyana Belediyesi tarafından yaptırılan plaketin açılışında, Viyana Şehircilik Bakanı Doktor Micheal Ludwig, Türkiye'nin Viyana Büyükelçisi Mehmet Ferden Çarıkçı, Avusturya Yahudi Cemaati Başkanı Oskar Deutsch, Türk Musevi Cemaati eski Başkanı Silvyo Ovadya, Türkiye'nin Viyana Başkonsolosu Tayyar Kağan Atay ve çok sayıda davetli hazır bulundu.

"Şüphesiz ülkemizin mazlumların yanında yer alma politikası devam etmektedir'

Türkiye'nin Viyana Büyükelçisi Ferden Çarıkçı, yaptığı konuşmada, "Sefarad Yahudilerinin, 1798 tarihinde Pasarofça Antlaşması'nın Osmanlı tebaasına ikamet ve ticaret serbestisi veren hükmü çerçevesinde çoğu zaman Avusturya'da yaşayan Yahudilere oranla daha iyi koşullarda yaşamlarını sürdürdüler. 17 Eylül 1887 yılında Türk Yahudi Cemaatinin ibadetlerini ifa etmek için açılan sinagogun Avusturya İmparatoru I. Franz-Josef ve Osmanlı Sultanı II. Abdülhamid'in adına İspanyolca yapılan dualarla açıldı. Sefarad Yahudilerinin her zaman Osmanlı kimliğini koruduklarına işaret eden Çarıkçı, özellikle 18. ve 19. yüzyılda iki ülke arasındaki en önemli bağı bu gurubu oluşturuyordu. 2. Dünya Savaşı döneminde, Avrupa genelinde Musevi toplumuna yönelik işlenen soykırımı biliyoruz. Türkiye, Yahudi vatandaşlarını korumak için bir hukuk mücadelesi verirken aynı zamanda Avrupalı ırkçılara karşı çetin olduğu kadar da onurlu bir mücadele yürütmüştür. Şüphesiz ülkemizin bu mazlumların yanında yer alma politikası, ırkçılık, yabancı düşmanlığı antisemitizm ve İslam düşmanlığının maalesef tekrar yükselmekte olduğu günümüzde de devam etmektedir" dedi.

"Dünü bilmeyen bu günü anlayamaz ve yarını kuramaz"

Viyana Şehircilik Bakanı Ludwig, "Yabancı düşmanlığını tetikleyen nefret söylemine karşı birlikte bir duruş sergileyeceğimiz her işaret her plaket bizim için çok büyük bir anlam ifade ediyor. Osmanlı Sefarad Yahudilerine ait sinagogun Avusturya ve Osmanlı Devleti'ni birleştiren önemli unsurların başında yer aldı. Osmanlı'nın Avrupa'da ilk Büyükelçiliğini Avusturya'da açtığını ve Türkiye Büyük Millet Meclisi binası Avusturyalı mimar Clemens Holzmeister tarafından tasarlanmıştır. Böylelikle iki ülkenin tarihi birlikteliği vardır. 9-10 Kasım 1938 tarihinde Naziler tarafından sistemli olarak Avrupa genelinde Yahudi toplumuna yönelik zulüm ve katliamların yapılmaya başlandı. Avusturya'da aralarında Osmanlı Sefarad Yahudilerine de ait olan Türk Mabedinin de bulunduğu 41 sinagog ve çok sayıda dini yerleşkenin yakılarak yıkıldığını ve çok sayıda Musevi vatandaşı yaşamını yitirdi. Özellikle 2. Dünya Savaşı döneminde birçok Yahudi vatandaşı Nazi zulmünden kaçarak Türkiye'ye sığındı. Bu küçük plaket Viyana'da birlikte yaşamı sembolize eden büyük bir işaret doldu. Yabancı düşmanlığını tetikleyen nefret söylemine karşı birlikte bir duruş sergileyeceğimiz her işaret her plaket bizim için çok büyük bir anlam ifade ediyor. Dünü bilmeyen bu günü anlayamaz ve yarını kuramaz" dedi.

Konuşmaların son bulmasının ardından Viyana'da Naziler tarafından yakılan "Türk Mabedi" anısına plaket açılışı gerçekleştirildi.

"Sinagoglarda dini vecibelerini özgürce ifa etmekteyiz"

Türk Musevi Cemaati eski Başkanı Silvyo Ovadya, "Sefarad Yahudileri anısına açılan bu plaketten ötürü bugün çok duygulandırıcı bir tören yaşadık. Buraya Büyükelçimizle birlikte böyle bir plaket konulması halkın bilmediği halk ve Yahudi cemaatinin unutmuş olduğu Sefarad Türk Yahudi cemaatini hiç olmazsa bu duvarda karşılayacak. Özelikle Edirne'de bulunan büyük sinagog ve Viyana Sefarad Yahudilerine ait sinagog arasındaki yakın ilişkilerimiz var. Türkiye'de yaşayan Musevi cemaati mensupları olarak hem İstanbul'da hem de Edirne'deki sinagoglarda dini vecibelerini özgürce ifa etmekteyiz." dedi.

İHA