NASA ve BASF çelikleme yöntemi ile uzayda bitki çoğaltma deneyleri yapacaklarını açıkladı. Bitki tomurcuklarının sıfır yer çekiminde kök geliştirip geliştirmeyeceğini test etmeye yönelik deney Uluslararası Uzay İstasyonu'na gönderildi.

Uzayda tohumdan bitki yetiştirmeyi başaran NASA, kimya şirketi BASF ile birlikte çelikleme yöntemiyle uzayda bitki çoğaltma deneyleri yapacak. Bu kapsamda oluşturulan "uzayda tarım projesi" için hazırlanan deney grubu bitkileri, BASF'nin desteğiyle Florida'daki Kennedy Uzay Üssü'nden fırlatılan roketle Uluslararası Uzay İstasyonu'na (ISS) gönderildi. Almanya'daki bir ziraat lisesinde eğitim gören Maria Koch, Raphael Schilling ve David Geray tarafından tasarlanan deney, 19 Şubat 2017 günü yerel saatle 09:39'de SpaceX roketiyle Florida'daki Kennedy Uzay Üssü'nden ayrıldı. Deneyin amacı, bitki çeliklerinin yer çekimsiz ortamda kök salıp salmadığını ve eğer salıyorsa, köklerin davranışını araştırmak. Bitkinin ana gövdesinden koparılan dalların ekildiğinde filizlenmesini inceleyecek olan proje, uzayda tarım çalışmalarında yeni bir çığır açacak.

"Deneyin sonuçlarını merakla bekliyoruz"

Projeyi yürüten öğrenciler, uzayda sebzelerin tohumsuz çoğaltılıp çoğaltılamayacağını görmek istiyor. Çoğalmanın gerçekleşmesi halinde uzayda taze besin yetiştirmek mümkün olacak ve yeryüzünden büyük miktarlarda tohum taşınmasına gerek kalmayacak. BASF ve NASA'nın ilgi gösterdiği projeye BASF bilimsel destek verirken NASA da deneyin gerçekleştirileceği ISS uzay istasyonunda yer ayırdı. Bu deneyin, takımıyla birlikte bugüne kadar katıldığı en olağanüstü deney olduğunu belirten BASF Bitki Koruma Bölümü'nden Dr. Sebastian Rohrer, "Fırlatmanın gerçekleşeceği günü ve deneyin sonuçlarını merakla bekliyoruz" dedi.

Yer çekimsiz ortamda yapılan deneyler bugüne kadar hep tohumdan çıkan köklerin büyüme sürecindeki davranışlarına odaklanırken, bu deneyde kullanılacak bitki çeliklerinin ise kök sistemi bulunmuyor. Projedeki öğrenciler, çeliklerin yer çekimi olmadan kök ve yaprak geliştirip geliştiremediğini, eğer geliştiriyorsa sürecin nasıl işlediğini araştırmayı hedefliyor.

Uzaydan sonra dünyada da kontrol deneyi yapılacak

Öğrenci araştırma ekibi, deney için ficus pumila (tırmanan incir) bitkisinin 15 mm tomurcuklarını kullandı. Bu bitki, sınırlı alana sığacak kadar küçük ve 4-28 derece arasındaki sıcaklık farklılıklarına karşı dirençli olması nedeniyle zorlu uzay seyahati gereksinimlerini karşılıyor. Deney, kalkıştan 36 saat önce NASA'nın operasyon ekibine teslim edildi. Deneyin uzayda gerçekleştirilmesinin ardından, yer çekimi etkisi altında dünyada bir kontrol deneyi de gerçekleştirilecek. Çelikleme yöntemiyle sıfır yer çekimi koşullarında bitkilerin çoğaltılması deneyi başarılı olduğu takdirde, gelecekte Mars gezegenine yapılması planlananlar gibi uzun süreli uzay yolculuklarında besin yetiştirilmesi için önemli bir kolaylık sağlanacak.

"BASF geleceğin tarım uzmanlarıyla işbirliği yapıyor"

BASF Bitki Koruma Bölümünde Araştırma ve Geliştirme Kıdemli Başkan Yardımcısı Dr. Harald Rang ise proje ile ilgili olarak, "Yüreklerimiz bilim aşkıyla atıyor. Küresel sorunların çözümü için daima yeni yöntemler peşindeyiz. Bir başka deyişle, radikal fikirleri ve sıra dışı düşünmeyi seviyoruz. V3PO takımına bu yüzden bilimsel danışmanlık ve destek sunuyoruz. Bu sayede yalnızca bitkilerin davranışında yeni bir pencere açmakla kalmayacağız, yeni üretim alanları için ilham da bulacağız" diye konuştu.

İHA