Bitlis İş-Kur Müdürlüğü, Mesleki Eğitim Müdürlüğü ve Bitlis Kültür ve Sanat Derneği (BİSAD) tarafından yaklaşık 600 yıllık mazisi olan yöresel ayakkabı olan Harik kursu açıldı.

Bitlis'in en köklü el sanatlarından biri olan Harik'in mazisinin yaklaşık 600 yıllık olduğunu ifade eden Harik ustası Haydar Yılmaz, bu sanatı yaşatmak için ellerinden geleni yapmak istediklerini söyledi. Yılmaz, "Bitlis İş-Kur Müdürlüğü, Mesleki Eğitim Müdürlüğü ve BİSAD işbirliği ile BİSAD Sanat Merkezi'nde yaklaşık bir hafta önce yöresel ayakkabı olan Harik kursunu açtık. Kursun ilk iki gününde Mesleki Eğitim Müdürlüğü uzmanı tarafından mesleki gelişim modülüne bağlı olarak kursiyerlere iletişim, bilgiye ulaşma veri toplama, girişimci fikir üretme, iş kurma geliştirme, iş güvenliği ve işçi sağlığı, çevre koruma, problem çözme gibi ders modülleri ile yeterlilik kazandırma eğitimi verilmiştir. Bu eğitimin ardından kursiyerlere Harik'te kullanılacak malzemeler ve Harik hakkında 70 saatlik anlatım eğitimi verilmiştir. Bu hafta itibari ile uygulamalı eğitim çalışmaları başlamıştır. Harik Bitlis'in yaklaşık olarak 500 yıllık yöresel ayakkabısıdır. Yöre halkı ayakkabının olmadığı dönemlerde yaz kış bu ayakkabıyı içerde ve dışarıda kullanmışlardır. Ana ham maddeleri keçi kılı ve kendirdir, tamamıyla el emeği ile yapılan bu ayakkabının bir çifti bir haftada tamamlanabilir. Kurs İş-Kur Müdürlüğü tarafından açıldığı için kursiyerlere günlük 20 TL cep harçlığı ödenmekte olup genel sağlık sigortaları yatırılmaktadır. 17 kursiyerin başvurusu ile kursumuzu açtık. 304 saat olarak planladığımız kursumuz ekim ayının 10'nunda sona erecektir" diye konuştu.

BİSAD Sanat Merkezi'nde daha önce çeşitli kursları açtıklarını ifade eden Yılmaz, "BİSAD Sanat Merkezi dahilinde çeşitli kurslarımızı da açtık. Bu proje Kalkınma Bakanlığı SODES kapsamında finansa edilmekte olup Bitlis Valiliği koordinasyonunda yürütülmektedir. Proje ortaklarımız Bitlis Belediyesi ve İl Milli Eğitim Müdürlüğü'dür. Eylül 2015'de başlattığımız projede tiyatro, halk oyunları, ebru, bağlama, gitar, resim kurslarını açmıştık. Tef ve Harik kurslarımızı da projeye ek olarak BİSAD Sanat Merkezi çatısı altında açmış olmanın sevincini yaşıyoruz. Bu projeye desteklerini esirgemeyen tüm bürokrat ce bürokrasilerimize teşekkür ederiz" dedi.

Kentteki tek Harik sanatı ustası olan Haydar Yılmaz, 600 yıllık geçmişe sahip Bitlis'e özgü yöresel ayakkabıları engel tanımadan ürettiğini ve bu ayakkabının gerek sağlık açısından gerekse yapılış açısından geçmişimi anlattı. Küçük yaşta geçirdiği kaza sonucu avuç içinin bir kısmı alınan ve yüzde 40 engelli raporu bulunan Yılmaz, büyük emek vererek yaptığı Harik ayakkabıları pazara sunuyor. Bitlis'in tek Harik ustası olduğunu, 17 yıldır İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü bünyesinde yöresel ayakkabı ürettiğini belirten Yılmaz, Bitlis'in yöresel ayakkabısı olan Harik'in hem yapımı hem de malzeme temininin zor olduğunu söyledi.

"Harik, Bitlis'e has yöresel bir ayakkabıdır"

600 yıllık Bitlis yöresine has olan Harik sanatı hakkında bilgi veren Yılmaz, "Harik, tamamen el emeğiyle yapılan, Bitlis'e özgü yöresel bir ayakkabı. Ayakkabı, kendir ve keçi kılından oluşuyor. Kendir, toprakta yetişen ağaçlı bir bitkidir. Bu bitki makineden geçirildikten sonra ip haline getiriliyor. Keçi kılı ise, köylerde kirman (teşi) denilen ilkel yöntemlerle yapılıyor. Bu şekilde yapılmasının sebebi de geçmiş yıllarda yöre halkı bunu yaz ve kış aylarında kullanmışlardır. Harik ayakkabısı, su değdiğinde şişme yaptığı için daha az su çekiyor. Aynı şekilde bu ayakkabı, ayakta mantar oluşumunu engelleme özelliğine sahiptir" ifadelerini kullandı.

"Engelli olmama rağmen sanatı yaşatmaya çalıştım"

1997 yılında katıldığı bir Harik kursu festivaliyle bu sanata başladığını söyleyen Yılmaz, "Başladıktan sonra ustam bu sanatı bıraktı. 1998 yılından bu yana Bitlis ilinde bu sanatı tek başıma yaşatmaya çalışıyorum. Benimle birlikte bu sanata başlayan tüm arkadaşlarım bırakmak zorunda kaldılar. Fakat ben engelli olmama rağmen bu sanatı yaşatmak için mücadele ettim" diye konuştu.

Zamanında Harik sanatını yaşatma adına kurs vermeye çalıştığını ifade eden Yılmaz, yaptığı sanata destek verilmediğinden dolayı kurs vermeyi bıraktığını belirtti. Yaptığı sanatın ham maddesini bulma konusunda sıkıntılar yaşandığını dile getiren Yılmaz, ürünler için pazar bulma sıkıntısından dolayı da sanata yönelenlerin işi bırakmak zorunda kaldıklarını anlattı.

"Harik, ayaktaki mantar ve romatizmayı önlüyor"

Genelde pazar bulamadıklarından dolayı sadece Bitlis halk oyunları ekiplerinden aldıkları siparişleri yaptıklarını belirten Yılmaz, bunun dışında ayağında mantar ve romatizma hastalıkları bulunan vatandaşlardan da kısmen sipariş aldıklarını söyledi.

"Desteğe ihtiyacımız var"

600 yıllık Harik sanatının yok olmaması için desteğe ihtiyaç olduğunu söyleyen Yılmaz, destek görmemesi halinde kendi imkânlarıyla bu sanatı yaşatamayacağını, dolayısıyla bırakmak zorunda kalacağını ifade etti. Bugüne kadar verilen desteklerin sadece küçük bir atölye yerinin temin edilmesi olduğunu ifade eden Yılmaz, "Bu sanatın yaşaması için yer temin etmek yetmez. Seri bir üretimin olması ve üretilen Harik sanatı için pazar imkânının sunulması gerekiyor. Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın bize sahip çıkması gerekiyor. Bu sanatı icra edenlere kadro imkânı sunulmalı. Sağlık güvencem olmadığı için sıkıntı yaşıyorum. Sabit bir gelirim yok. Bazen bizler karnımızı bile doyuramıyoruz. Sonuçta benim de geçindirmekle yükümlü olduğum bir evim ve ailem var. Her şeye rağmen gönül verdiğimiz bu sanatı yaşatmaya çalışırken, yetkililerin de destek vermelerini istiyorum" şeklinde konuştu.

Yılmaz, zor şartlar altında yaptıkları bir çift Harik'i 250 TL'ye sattıklarını sözlerine ekledi.

İHA