Mardin'de bulunan Dara Antik Kenti'nde arkeolojik kazı çalışmaları yapılan ve restore edilen su sarnıcı ile galeri mezar ziyarete açıldı.

Mardin 30 kilometre güneydoğusunda bulunan Oğuz köyünde yer alan ve tarihte yukarı Mezopotamya'nın en önemli yerleşim yerlerinden biri olan Dara Antik Kenti'nde, 2017 yılı kazı ve restorasyon çalışmaları Müze Müdürü Nihat Erdoğan başkanlığında nekropol alanı, taş ocağı, batı sarnıç önü, agora ve surlarda devam ediyor. Bugüne kadar yapılan kazılarda, nekropol alanının uzun dönemler kullanıma tabi tutulduğu, çeşitli dönemlerde farklı kültür ve inançlara ait gömüler yapıldığı anlaşıldı. 2009-2010 yıllarında galeri mezarda yapılan kazılar sırasında, mezarın alt katında yüzlerce insana ait mezar açığa çıkarılmıştı. Bu mezarların kutsal kitaplarda ruhlara nefes verilmesi ve yeniden dirilişin canlandırıldığı "Ezekiel-Ölüleri Dirilten Peygamber" ile ilişkilendirildiği ve bu insanların yeniden dirileceklerine inandıkları gün için bu mezarda toplandıkları tespit edilmişti. Milattan sonra 6'ncı yüzyılda oluşturulan bu alanın Hristiyanlık inancındaki "yeniden diriliş ayinleri" için Romalılarca inşa edildiği, ünik bir mezarlık alanı olduğu ve dünyada başka örneğinin olmadığı anlaşıldığından, buluntuların insitü olarak korunmasına karar verilmişti.

Müze Müdürlüğünce, Dicle Kalkınma Ajansından (DİKA) doğrudan faaliyet desteği olarak 85 bin TL ödenek alınarak galeri mezarın restorasyon projesinin uygulama işleri yapıldı. Yıllık 200 binin üzerindeki ziyaretçi Dara Antik Kentinde bulunan Galeri Mezarı rahat ve uygun koşullarda ziyaret edebilmesi için girişi cam cephe ile kapatılarak, ziyaretçiler için yürüyüş platformu oluşturuldu. Galeri mezar, avlusunda yürütülen kazı çalışmaları ve alt katında yapılan restorasyon çalışmaları tamamlanarak ziyarete açıldı.

Dara Antik Kenti'nde, sur duvarlarının dışında kalan ve 6'ncı yüzyıla ait olduğu tahmin edilen yeni bir sarnıç da tespit edildi. Üst örtüsü yıkılan ve içi 18 metre toprak ile dolu olan ve ahır olarak kullanılan sarnıcın içindeki toprak dolgusu kazı çalışmaları ile boşaltıldı. Müze Müdürlüğü restorasyon konservasyon laboratuvarı uzmanları ve ekiplerince restorasyon çalışmaları yapılan sarnıcın tonozlu üst örtüsü hiçbir yeni taş kullanılmadan içerisine düşen kendi orijinal taşları bulunarak restore edildi.

Ziyarete açıldı

Restore edilen su sarnıcı ile galeri mezar ziyarete açıldı. Açılışa, Mardin Valisi Mustafa Yaman, kent protokolü ve çok sayıda davetli katıldı. Galeri mezarın tanıtımını yapan Nihat Erdoğan, "Kutsal kitaplarda bahsedilen Ezekiel/Hızkıl Peygamber'in ruhlara nefes vermesi ve yeniden diriliş mucizesinin kapı girişinde işlendiği galeri mezar, 573 yılında Sasaniler tarafından savaşta öldürülenlere itafen, Doğu Romalılar tarafından 591 yılında yaptırılmıştır. 2009 yılında Mardin Müze Müdürlüğü tarafından yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında yapının alt katında yüzlerce insana ait kemik ile birlikte kandiller ve su kapları açığa çıkartılmıştır. Mezarda bulunan 3 binin üzerinde bireye ait olan insan kemiklerinin Tevrat'ta Ezekiel Peygamberin mucizesindeki gibi yeniden dirilecekleri gün için bu mezarda toplandıkları düşünülmektedir. Büyük galeri mezarın kireçtaşı anakayanın oyulmasıyla üç kattan oluştuğu görülmektedir. Katlar işlevsel olarak birbirinden ayrılmıştır. Üst kat, ritüel sahnelerinin sergilendiği alan, orta kat, dört kenarında bulunan tonozlu mezarlarda çoklu gömülerin yapıldığı alan, alt kat ise toplu gömüler için kullanılmıştır" dedi.

Büyük galeriye girişin, üzerinde kabartmalar bulunan görkemli bir kapıyla sağlandığını anlatan Erkdoğan, "Kabartmanın üzerinde ölülerin yeniden diriltilmesi sahnesi işlenmiştir. Kabartmanın sol tarafında kanatlı bir figür bulunmaktadır. Kanatlı figürün sol alt köşesinde insan kafataslarından oluşan ve ölüleri simgeleyen bir kemik yığını yer almaktadır. Kanatlı insan tasvirinin üzerinde kanatlı melek tasviri ve bu melek tasvirlerinin hemen sağ köşesinde ise aşağıya doğru bulutların arasından uzanan ve Tanrı'nın elini simgelediği düşünülen bir kabartma yer almaktadır. Kapının sağ tarafında, hayat ağacının yanında yer alan Hz. Meryem ve kucağında Hz. İsa olduğu düşünülen tasvirler yer almaktadır. Bu tasvirlerin üzerinde ise kiliseyi simgeleyen çatı rölyefi bulunmaktadır" diye konuştu.

İHA