Gürgendağ Köyü – Düzköy, Trabzon

Gürgendağ Köyü, Trabzon’un Düzköy ilçesine bağlı tarihi ve doğal zenginlikleriyle bilinen köylerden biridir. Eski adı Kalkiya olan köy, doğanın kucağında, zengin bitki örtüsü ve kültürel mirasıyla dikkat çeker.

Coğrafi Konum ve Tarihçe

Deniz seviyesinden 840 metre yüksekte bulunan Gürgendağ, Trabzon iline 38 km, Düzköy ilçesine 3 km uzaklıktadır. Köy, 1990 yılında Akçaabat’tan ayrılarak Düzköy’e bağlanmıştır.

Tarihi kayıtlarda 1517 yılı Tapu Tahrir Defterleri’nde Holo bölgesi içinde yer aldığı belirtilmektedir. 1916 yılında Rus işgali sırasında köy halkı Harşit, Terme ve Merzifon dağlarına göç etmiş, Rusların çekilmesiyle köy yeniden inşa edilmiştir.

Ekonomi ve Geçim Kaynakları

Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır. Mısır, patates, fasulye gibi tarım ürünleri yetiştirilmekte, halkın önemli bir kısmı yaz aylarında yaylalara göç etmektedir. Yaylalar arasında Tobana, Keramaltı, Sarbiya ve Ballıkıran öne çıkar.

Erkek nüfusun büyük bir kısmı mevsimlik veya sürekli işçi olarak il, ilçe ve yurt dışında çalışmaktadır. Bunun yanında arazi yapısı engebeli olduğu için tarım daha çok kadınlar tarafından yapılmaktadır.

Eğitim ve Altyapı

Gürgendağ Köyü’nde eğitim 1960 yılında başlamış ve zamanla ilkokuldan ilköğretim okuluna dönüşmüştür. Bugün 9 derslikli, bilgisayar sınıfı ve fen laboratuvarına sahip bir okulda eğitim verilmektedir.

Mahallede içme suyu şebekesi 1955 yılından beri mevcut olup, kanalizasyon sistemi henüz bulunmamaktadır. PTT acentesi hizmet verirken, köyde sağlık ocağı bulunmaktadır. Ulaşım asfalt yolla sağlanmaktadır.

Kültür ve Gelenekler

Gürgendağ Köyü, geleneksel Karadeniz kültürünü yaşatan köylerden biridir. Horon ve kemençe, köydeki etkinliklerin ayrılmaz parçasıdır. Yemek kültüründe lahana çorbası, mısır ekmeği, kuymak ve fasulye turşusu gibi lezzetler öne çıkar.

Doğal ve Tarihi Zenginlikler

Köy, özellikle Gürgendağ Yaylası ve çevresindeki doğal güzellikleriyle tanınır. Litolojik ve jeolojik özellikleri bakımından zengin olan köyde, bazalt, andezit ve kireçtaşı mercekleri dikkat çeker.

Ulaşım

Köy, Trabzon’a 39 km, Akçaabat’a ise 32 km uzaklıktadır. Ulaşım asfalt yol ile sağlanmakta olup, iç kesimlere bağlantı yolu henüz yapılmamıştır.

Köy Bilgilerini Güncelle

Köyünüzle ilgili daha fazla bilgi eklemek veya mevcut bilgileri güncellemek isterseniz Köy Bilgilerini Güncelle bağlantısını kullanabilirsiniz.

Diğer Bilgiler

İlçeye uzaklığı 4 km dir. 2000 yılı nüfus sayımına göre yaklaşık 940 kişilik bir nüfusa sahiptir. 1916 yılında Rusların mahallesi işgal etmesiyle köy halkı 2 yıl süreyle mahallesi terk ederek Harşit, Terme ve Merzifon dağlarına kadar göç etmişlerdir. Daha sonra rus ihtilali ile Rusların çekilmesi sonucunda Köy yeniden kurulmuştur. Mahallenin bilinen en eski kabilesi Kuşoğullarıdır.

Ruslarla savaş esnasında Rusların mevzileri ; Ballıkıran ve Hacıağa tepesi, Türk Kuvvetlerinin ise Çoban mezarı ve Karaaptal tepesidir. Mahallenin bitki örtüsü ormanlıktır ve ilçenin en büyük gürgen ormanları buradadır. Mahallede 8 derslikli bir ilköğretim okulu vardır. 160 civarında öğrencisi bulunmaktadır.

Mahallede ekonomik hayat tarıma dayanır. Köy halkının geneli yurt dışında çalışır. Mahallede iki cami mevcuttur. Trabzon iline 38 km, Düzköy ilçesine 3 km uzaklıktadır. Mahallenin iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. 

Nüfus hareketleri açısından yayla ve mezra(mezere)lar önem taşımaktadır.

Halkın büyük bir bölümü Haziran ayının ilk haftası-sonbahar başlarına kadar mezra ya da yaylalara göç etmektedir. Köy topraklarının % 80'i engebeli bir bölge özelliğine sahiptir. Köyümüzün işlenebilir arazisinde ise mısır, patates, fasulye ve benzeri tarım ürünleri yetiştirilmekte,ekonomi tarımsal ve hayvansal üretime dayanmaktadır.

Köyümüzün kuzeyinde Düzköy ilçesi, doğusunda Maçka, Batısında Çiğdemli, Çal-Alazlı Güneybatısında Alazlı,Çayırbağı Köyleri ve Tonya ilçesi bulunmaktadır.Doğusunda Düzköy Yaylası Güneyinde Gürnedağ Maçka İlçesi bulunmaktadır. Köyümüz Trabzon'a 39 km uzaklıkta ve komşu ilçemiz Akçaabat'a ise 32 km. uzaklıkta bulunmaktadır. Ulaşım yolu asfalt olup, Düzköy ile asfalt yolla bağlantısı dışında daha iç kesimlere bağlantısı yoktur. 

Tanımı ve Dağılımı: Bu formasyon inceleme alanında başlıca Düzköy mezraları, Ağaçbaşı, Ortakıran ve Helvakıran sırtları ile Kaleci Tepe, Ballının Kıranı ve Gürgendağ Yayla dolaylarında yüzeyler. Birim tipik olarak Gürgendağ Yayla dolaylarında gözlendiği için Gürgendağ Yayla formasyonu olarak adlandırılmıştır.

Litolojik Özellikleri ve Tıp Yeri: Birim, seyrek olarak kristalize kireçtaşı mercekleri içeren, ayrışmış bazalt,andezit lav ve piroklastları ile spilitleşmiş bazaltlardan meydana gelmiştir. Formasyon morumsu rengiyle diğer birimlerden kolayca ayırt edilir. Alınan örneklerin mikroskopik incelemelerde tamamının mikrolitik porfirik, vakuoler mikrolitik porfirik ve mikrolitik fluidal porfirik dokular gösteren, ayrışmış boşluklu bazalt ve ayrışmış andezit oldukları anlaşılmıştır.Kireçtaşı mercekleri ise sarımsı bej renkli olup çoğunlukla kristalize olmuşlardır. Birimin tip yeri Güngendağ Yayla'dadır. 

Köyümüzde başta hayvancılık olmak üzere, tarla ziraatı yapılmaktadır. Tarım ve hayvancılık faaliyetlerinin daha çok kadınlarca yapılmasına mukabil erkek işgücünün önemli bir kısmı İlçe, İl ve Yurt dışına mevsimlik veya sürekli işgücü olarak gitmektedir.

Köyümüzde ilk defa İlkokul 1960 yılında açılarak Dere Yanı mevkiinde geçici bir binada eğitim ve öğretime başlamıştır. Devlet tarafından yapılan İlkokula 2 ay sonra tamamlanıp taşınmıştır.Yine Köyümüzde ilk defa Ortaokul 29/11/1978 tarihinde açılarak Dere Yanı mevkiinde geçici bir binada eğitim ve öğretime başlamıştır. Daha sonra “Kendi Okulunu Kendin Yap” kampanyası ile yapılıp tamamlanan ve Köy Tüzel Kişiliğine ait olan okul binasına 17/11/1983 tarihinde taşınmıştır.26/08/1991 tarihli onay ile İlköğretim Okuluna dönüştürülüp 30/09/1991 tarihinde eğitim ve öğretime başlamıştır.

Daha sonra Milli Eğitim Bakanlığı tarafından yeni yapılan İlköğretim Okulu binasın 11/09/2000 tarihinde taşınarak eğitim ve öğretime halen bu okulda devam etmektedir. Bu gün ise okulumuzda 9 derslik, 1 bilgisayar sınıfı, 1 fen laboratuvarı, 850 Kitabı olan kütüphane ve ana sınıfı ve 165 öğrenci ile eğitim ve öğretime devam etmektedir.

Mahallenin içme suyu şebekesi 1955 yılından beri mevcuttur. PTT şubesi yoktur ancak ptt acentesi vardır. Mahallede bir adet sağlık ocağı vardır. Mahalleye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup mahallede elektrik ve sabit telefon vardır.

KALKİYA İsminin Manası: Kalkio, Kalkia, Yaylaköy şekillerinde de görülmektedir. Kalenima deresi havzasının son uzantısındaki Kaledere üzerinde olup, Alazlı mahallesi ile sınırdaştır. Adın Helence Xalkia, Nakli ve Xalkis’in bakır anlamından oluştuğu şeklinde yaklaşımlar varsa da bu gerçekten uzak bir yaklaşımdır. Zira bu ad, bir madenden ziyade bir halk ile alakalıdır. Adın kökeni “Kal” her ne kadar emir fiil şeklinde bir görünüm arz etse de, bu yer adının oluşumuyla ilgisi yoktur. Zira Türkçede “Kal” sözü ebedi anlamına gelir. Asya Türkçesinde çok yaygın ve üretken köklerden olan “kal” Orhun Yazıtlarında, Kaşkay ve Uygur Türkçesinde yer almaktadır. Uzun süreli kalınan yer veya uzun süre kalınabilecek yer anlamlarında bu yer adının oluşturulmuş olma ihtimali yüksektir. Bu toponim de Türk kavmi Kalizler ile ilgilidir. Libya’da Khalkeia yer adı vardır ki, bu da aynı menşeli olabilir. 

Mahalleye Ait Soyadlar: Babuşcu, Gülle, Kuru, Kuri, Tosun, Demir, Durmuş, Asan, Çubukcu, Aydın, Kayıkcı, Koç, Cudunoğlu, Öztürk.

Mahalledeki Yer Adları: Yayla: (Tobana, Keramaltı, Honefterüstü, Sarbiya, Ballikıran, Arbalıkboğazı, Kayalık Kireç kuyusu, Manişak ırmağı, Sarbiye boğazı, Sakoğun tepe, Mineşin Suyu vs.) Mezere: (Argena, Çayıtlar, Keyiktaşı, Karanlıkgürgen, Baltalartaşı, Ziyaretsuyu, Çökmeler, Çatmalar, Karasu, Mollanınsuyu, Hasbininsuyu, Hatibin suyu, Oturaktaşları, Mahalleyolu, Sufilik, Geçitler, Çevizlik, Liforluk, Mazirınyatağı, Sugözü, Piyalidalık, Selen, Seller, Düz, Bozonun ırmağı vs.) mahalle: Babuçili, Gülleli, Durmuşli, Kıran, Mahbera, Kayıkçili, Tosunli, İslav, Kurulli, Kale, Ayvasıl, Dereyanı, Kogov, Harmancık, Karaaşli, Yalakoba, Mal çayırları, Volarlar, Kibarli, Longoz, Emerina kırani, Köralinin kabani, Yedigülgen tepesi, vs.)