KKTC Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, BM Genel Sekreteri Kıbrıs Özel Danışmanlığı görevinden ayrılacak olan Espen Bath Eide'yi kabul etti.

KKTC Cumhurbaşkanlığı'nda yer alan veda ziyareti niteliğindeki görüşmede, Müzakereci Özdil Nami, Sözcü Barış Burcu ve müzakere heyetinden bazı üyeler hazır bulundu. Eide'ye ise veda ziyaretinde BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Temsilcisi Elizabeth Spehar eşlik etti. Akıncı kabulde Eide'ye KKTC Cumhurbaşkanlığı binası anı hediyesi sundu. BM Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Eide, bir saate yakın süren görüşme sonrası basına açıklamalarda bulundu.

Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri'nin Kıbrıs Özel Danışmanı Espen Barth Eide, Kıbrıslıların çözüm sürecini liderlerin eline biraz fazla bıraktığını, bunun üzerinde düşünülmesi gerektiğini belirterek, "Değişiklik için ayağa kalkmalısınız, oturup da başkalarının sizin için değişim yapmasını bekleyemezsiniz" dedi.

Eide, Kıbrıs müzakere sürecinin tarafların vermeye hazır olduğu tavizlerin, karşı tarafınki ortaya çıkınca tam anlatılabileceği gerekçesiyle gizli tutulduğunu ancak müzakere sürecinde, sivil toplumun daha çok müdahil edilmesi gerektiği dersini aldıklarını ifade etti.

"Sonuçların paylaşılmadığı uzun gizli süreçler muhtemelen iyi bir fikir değildir" diyen Eide, şeffaflık olabileceğini kaydetti. Espen Barth Eide, Kıbrıs'ta bulunabilecek en iyi çözümün "Birleşik Federal Kıbrıs" temelinde olması gerektiğini belirterek "Bu süreçte, farklı bir şeyler olabileceğini gösteren herhangi bir şey göremedim" diye konuştu.

Eide, görüşme çıkışında yapığı konuşmada, süreçle ilgili raporun iki haftaya kadar hazır olacağını söyledi. Eide, Akıncı ile görüşmesinde, Akıncı ile çalıştıkları 27 aylık süreci değerlendirme fırsatı bulduklarını, müzakerelerdeki esas hareketlenmenin Akıncı'nın Cumhurbaşkanı olmasıyla yaşandığını, her iki tarafta da atmosferin değiştiğini kaydetti.

Kıbrıs müzakerelerinde gelinen aşamada toplumlara bir anlaşmanın "Neye benzeyeceğini göstermeyi başardıklarını" ifade eden Eide, Avrupa değerlerine bağlı, demokratik, ekonomik sürdürülebilirliği olan, "tüm toplumları koruyup güvende tutan aynı zamanda karşı tarafta tedirginlik yaratmayan, modern bir güvenlik rejimi" olan "Birleşik Federal Kıbrıs" yaratılması için çabaların devam etmesi gerektiğini dile getirdi.

"Çok yaklaştık. Ancak sonuca ulaşamadık" diyen Eide, adadan "karışık duygularla" ayrılacağını söyledi.

Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'ne sunulmak üzere müzakerelerin bu aşamasıyla ilgili rapor hazırlama görevinin bulunduğunu, adaya resmi başka bir ziyaret daha gerçekleştirmeyeceğini hatırlatan Eide, raporlarını bir iki haftada tamamlayacağını tahmin ettiğini dile getirdi.

Liderlerle 70, müzakere heyetleriyle 156 toplantı

Adada kurduğu arkadaşlıkları unutamayacağını, Müzakereciler Özdil Nami ve Andreas Mavroyannis ve müzakere heyetlerinin gerçek bir arkadaşlık gösterdiklerini ifade eden Eide, müzakere heyetleri ile 156, Liderlerle 70 toplantı gerçekleştirdiklerini açıkladı.

Bugüne kadar yapılan çalışmaların bazı konularda derin bilgi sahibi olunmasını sağladığını kaydeden Eide, yeni bir çaba ortaya konması halinde, müzakere sürecinde oluşturulan bu platform üzerinden devam edilmesi gerektiğini belirtti.

"En iyi çözüm Birleşik Federal Kıbrıs"

Adada bulunabilecek en iyi çözümün "Birleşik Federal Kıbrıs" temelinde olması gerektiğini söyleyen Eide, "Bu süreçte, farklı bir şeyler olabileceğini gösteren herhangi bir şey göremedim" dedi.

"BM yardıma hazır ama inisiyatif alması beklenmemeli"

Çözümü getirecek çabaların Kıbrıslı olmasının da önemini vurgulayan Eide, BM'nin taraflara yardımcı olmaya hazır olduğunu, ancak BM'den inisiyatif almasının beklenmemesi gerektiğini söyledi.

"Herkes neleri farklı yapabileceğini düşünmeli"

Kıbrıs sorunu üzerindeki müzakerelerin olumlu sonuçlanmamasının nedeninin "güven, istek, irade, son düzlüğe yürüme kararlığı" ile alakalı olduğunu ifade eden Eide, tarafları, karşı tarafın neleri farklı yapabileceğini değil de kendi tarafının neleri farklı yapabileceğini düşünmeye çağırdı.

"Sivil toplum daha çok dahil edilmeliydi. Gizli süreçler muhtemelen iyi fikir değildi"

Müzakere sürecine sivil toplumun daha çok müdahil edilmesi gerektiğini belirten Eide, "Aldığımız derslerden biri de şudur: Bu süreçler bu kadar gizli tutulmayabilirdi. Kısa süreli gizli süreçler de, uzun vadeli süreçler de daha şeffaf olabilir. Sonuçların paylaşılmadığı uzun gizli süreçler muhtemelen iyi bir fikir değildir" dedi.

Bir tarafın vermeye hazır olduğu tavizlerin karşı tarafın vermeye hazır olduğu tavizler ortaya çıkınca tam olarak anlatılabileceğini, bu yüzden de sürecin gizli tutulduğunu anlatan Eide, "Yeni bir fırsat doğması halinde toplumun daha geniş kesiminin sürece dahil edilmesi gerekir. Kıbrıslılar süreci biraz fazla liderlerin eline bıraktı. Bunun üzerinde düşünülmesi gerekiyor. Değişiklik için ayağa kalkmalısınız, oturup da başkalarının sizin için değişim yapmasını bekleyemezsiniz" dedi.

İHA