Dünya Miras Şehirleri listesinde yer alan ve Osmanlı kültürünün ve mimarisinin yüzyıllardır yaşatılmaya çalışıldığı Safranbolu'da birbirinden değişik kültür varlıkları olan tarihi yapılar dikkat çekiyor. Halkın "Kaçak" Cami dediği Lutfiye Camii de bu yapılar arasında yer alıyor.

Safranbolu değerlerinden biri olan ve 137 yıldır ibadete açık olan resmi adıyla "Lutfiye" halk dilinde ise "Kaçak" Cami hem mimarisi ve hem de hikayesi ile dikkat çekiyor. 1880 yılında Muslubeyoğlu Hacı Hüseyin Hüsnü Efendi tarafın yaptırıldığı bildirilen yazıtı bulanan cami, tavanı, ahşap korkuluklu mahfili ve ahşap minaresiyle büyük ölçüde özgünlüğünü koruyor. Cami, dikdörtgen plan üzerine altından geçen derenin üzerine moloz taşlardan yapılarak ahşap örtüyle kaplanmış.

Safranbolulu tarihçi yazar Aytekin Kuş, 1880 yılında yapılan caminin iki ismi olduğunu biri yasal durumu ile "Luftiye" halkın söylemiyle "Kaçak" Cami olduğunu söyledi. Kuş, mimari ve işlemi noktasında Safranbolu'da benzersiz camilerden biri olan caminin hikayesini ise şu sözlerle anlattı:

"Hac farizası için gittiği kutsal topraklardan çok uzun süren, çok meşakkatli bir yolculuktan sonra Safranbolu'ya dönebilen Muslubeyoğlu Hacı Hüseyin Hüsnü Efendi, Allah'ın lutfu ile hac farizasını yaptığından buraya Lutfiye Camii'ni yaptırır. Caminin altından geçen Akçasu deresinin içindeki bir kaynaktan çıkan ve caminin yanındaki çeşmeye gelen su, bazı yıllar çok kurak yaz aylarında kaynağının kuruması nedeniyle kesilir. Su kaynağının kuruyup suyun kesilmesi Safranbolu'da halk arasında "suyun kaçması" olarak adlandırılır. Bu nedenden dolayı halk arasında camiye "Kaçak Camii', çeşmesine "Kaçak çeşmesi', aynı nedenlerden dolayı yöreye de kaçak semti denilir. Caminin kaçak semtinde olması ve "Lutfiye Camii" adı verilmiş olsa da 1880 yılından itibaren bu cami halk arasında Kaçak Cami olarak anılmakta."

"Benzersiz bir cami"

Aytekin Kuş, caminin Safranbolu'da benzersiz olduğunu kaydederek, "İbadethanenin yanında içerisinde mahalle kahvesi ve mahalle mektebi var. Safranbolu'da ibadeti, kahvesi, mektebi ile üç işlemi yan yana getiren tek cami. Çevre korumacılığına ve toprağın çok önemli bir iktisadi değer olduğunu üreten bir mimari beceri ile kurulmuş bir cami. Cami kemer atılmak sureti ile derenin üzerine inşa edilmesinin birincisi yer kazanma amaçlı ve ikincisi su kaynağını koruma anlamı taşıyor. Kemerli sistemde hem sağlamlık, hem serinlik, hem de inşaatın hızlı bitmesi gibi birden fazla işlev var. Safranbolu aklın en iyi kullanıldığı bize mimari ve yaşama sanatını ileten bir kent" dedi.

İHA