Korneanın incelip sivrileşmesi ile ortaya çıkan Keratokonus, 20-40'lı yaşlarda ilerleme gösteriyor. Bu ilerlemeyi hem engellemede hem de tedavi etmede özel kontakt lenslerin etkisi oldukça fazla.

Türk Oftalmoloji Derneği (TOD) Kontakt Lens Birim Başkanı, aynı zamanda Ankara Üniversitesi Göz Hastalıkları Kliniği'nde öğretim üyesi olarak görev yapan Prof. Dr. Ömür Uçakhan, "Keratokonusta konvansiyonel yumuşak sferik veya torik kontakt lenslerin kullanımı sınırlıdır. Bu lenslerle, hafif, gözlükle-düzeltilmiş görme keskinliği 10/10'a artabilen keratokonuslarda iyi bir santralizasyon, stabilizasyon sağlanarak görme keskinliği artırılabilir. Sert kontakt lenslerle iyi bir optik düzeltme mümkündür. Fakat korneal sert lenslerin uygulanması daha fazla tecrübe gerektirir. Bu lenslere adaptasyon sağlamak zaman alır ve bazı hastalar kullanmak istemez veya meslek/yaşam koşulları gereği kullanamazlar. Fakat aynı zamanda bu lenslerin maliyetleri ucuzdur ve alışıldıktan sonra yumuşak lenslere göre daha risksiz ve sağlıklıdır" dedi.

Uçakhan, "Yumuşak lensler; özellikle hafif-orta keratokonus vakalarında, yeni kontakt lense başlayacak kişilerde, sert lens istemeyen veya kullanamayacak olanlarda ya da sert lens ile yeterli uyum elde edilemeyen ektazi olgularında (Lazer ameliyatı sonrası incelerek direnci azalan korneanın bombeleşerek öne doğru çıkması) kullanılabilir. Bu lensler ise genellikle yüksek oksijen-geçirgen silikon hidrojel materyalden üretilirler, optik kısımları biraz daha kalındır ve kornea üzerinde örtücü bir etkiyle düzensiz astigmatı bir miktar maskeleyebilirler. Yumuşak lenslerin takış-çıkarılışı, bakımı kolaydır, bir adaptasyon gerektirmez. Ancak optik kalite açısından sert lensin önüne geçemezler ve yumuşak lenslere özgü depozit birikimi ve hafif artmış enfeksiyon risklerini taşırlar" diye konuştu.

Uçakhan, korneal sert lensler veya özel keratokonus-tasarımlı yumuşak lenslerden faydalanılamayan olgularda, hibrit lensler kullanıldığını belirterek, "Hibrit lensler, merkezde sert bir optik, çevresinde onu çevreleyen yumuşak bir etekten oluşuyor. Sert gaz geçirgen merkez iyi bir görme sağlarken, yumuşak etek konfor ve lensin oküler yüzeye iyi yerleşmesini sağlıyor. Bu lenslerin uygulanması da bir miktar tecrübe gerektirmektedir. Hibrit lensler klasik bir lens lens uygulaması dışında, korneanın üzerini aşan bir kubbe mantığına dayanır. Burada sert optik korneaya temas etmemeli, yumuşak etek tarafından taşınmalıdır. Yurdumuza yeni giren özel hibrit tasarım EyeBrid Silicone (LCS, Fransa) lensler; klasik bir Hibrit lensten farklı olarak, korneal lens benzeri bir yöntemle göze uygulanırlar. EyeBrid Silicone lensin uygulanımı doktor için daha kolay, hastalar için de takışı-çıkarılışı ve bakımı açısından pratiktir. Bu lensler yine merkezde ultraviole-korumalı yüksek gaz geçirgen sert optik ve onu çevreleyen silikon hidrojel etekten oluşur. Adaptasyon gerektirmezler, üstelik sert lens optik kalitesi avantajını taşırlar" dedi.

Uçakhan, skleral lenslerin, Hibrit lensler gibi kornea üzerinde kubbe etkisi oluşturacak şekilde takılan, geniş çaplı sert lensler olduğunu belirterek, "Çaplarına göre korneoskleral (12.5-15 mm), mini-skleral (15-18 mm) veya geniş-skleral (18-25 mm) adını alırlar. Bu lensler kornea ile temas etmeyip sklera üzerine yerleştiğinden kapak hareketiyle hareket etmezler, bu nedenle rahattırlar ve sert lens optiği ile çok iyi görme keskinliği sağlarlar. Ancak, uygulamaları bir miktar tecrübe gerektirir, takış-çıkarılışları çok kolay değildir, gün içerisinde altında birikintiler oluşmasına bağlı olarak, bulanık görmeyi önleyebilmek amacıyla zaman zaman çıkarılıp sıvı rezervuarının yenilenmesi gerekir. Bu durumda ise kullanımda yaşayabileceği zorluklar nedeniyle hasta motivasyonu sağlanmalıdır.

Bir diğer seçenek de "Piggyback Lens Sistemi"dir. Bu sistemde, korneaya önce yüksek oksijen geçirgen silikon hidrojel bir yumuşak lens uygulanmakta, üzerine ise uygun bir korneal sert lens daha uygulanmaktadır. Zor olgularda oldukça faydalı olabilir, konforludur da, ancak iki tür bakım sistemi ve 4 lens gerektirdiğinden, hastanın tedaviyi düzenli olarak sürdürmesi için yine motive edilmesi gerekmektedir" dedi.