Kırantaş Köyü: Maçka’nın Tarihi ve Doğal Köylerinden Biri

Kırantaş Köyü, Trabzon’un Maçka ilçesine bağlı, tarihi dokusu ve doğal güzellikleri ile dikkat çeken bir yerleşim yeridir. Osmanlı ve Trabzon İmparatorluğu dönemlerinde “Kudula” veya “Kutala” olarak anılan köyün adı Cumhuriyet döneminde değiştirilmiştir. Köyün adının Yunanca “Kaşıkçı” anlamına geldiği ve burada şimşir kaşıkçılığın yapıldığı öne sürülmektedir.

Coğrafya ve Ulaşım

Kırantaş Köyü, Trabzon il merkezine 35 km, Maçka ilçe merkezine ise 9 km uzaklıktadır. Ayrıca Sümela Manastırı’na 15 km mesafede yer almaktadır. Kuzeyinde Maçka, güneyinde Gümüşhane, batısında Doğu Karadeniz Dağları, doğusunda ise yaylalar bulunmaktadır. Köy 850 metre rakıma sahiptir ve dik, engebeli bir arazi yapısına sahiptir.

Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup, elektrik ve sabit telefon hizmetleri bulunmaktadır.

Tarihçe ve Kültürel Yapı

Kırantaş Köyü’nün tarihi Osmanlı ve Trabzon İmparatorluğu dönemlerine dayanmaktadır. Köyde Karadeniz kültürü hâkimdir, ancak Rum kültürünün izleri de görülebilir. Mahalledeki yaşlıların büyük çoğunluğu Rumca konuşabilmekte olup, günümüzde Türkçeleşmiş Rumca kelimeler yaygın olarak kullanılmaktadır.

Köyde yaylacılık ve mezerecilik halen devam eden bir kültürel gelenektir. Yöreye özgü yemeklerden kuymak, muhlama, lahana sarması, lahana çorbası, mısır (korkot) çorbası gibi lezzetler hâlâ yapılmaktadır.

İklim ve Doğal Yapı

Kırantaş Köyü, Karadeniz iklimi etkisinde olsa da, Doğu Anadolu’ya yakın olması sebebiyle yaz aylarında daha kurak ve az yağışlı geçmektedir.

• Kış aylarında sıcaklık -20 dereceye kadar düşebilir ve kar kalınlığı 60-70 cm’yi bulabilir.

• İlkbaharda köy yemyeşil bir görünüme kavuşur ve yeşilin her tonu görülür.

• Sonbaharda sert rüzgârlar eser ve yağmur miktarı azdır.

• Tarım arazileri çorak olduğu için kuraklıktan kolay etkilenir ve ürün verimliliği azalır.

Nüfus ve Göç

1980’lere kadar 2.000 kişiyi aşan nüfus, günümüzde 200 kişiye kadar düşmüştür. Göç eden halkın çoğu İstanbul, İzmir ve Bursa gibi büyükşehirlere ve Almanya, Fransa, Belçika, Hollanda gibi Avrupa ülkelerine yerleşmiştir.

Yaz aylarında gurbetçilerin dönüşüyle köy nüfusu 2-3 kat artmaktadır. Köyde yaşayanların büyük bir kısmı memur olup, tarım ve hayvancılığı hobi olarak yapmaktadır.

Ekonomi ve Geçim Kaynakları

Köyde tarım ve hayvancılık başlıca geçim kaynağıdır, ancak çoğu kişi maaşlı çalışan olduğu için tarım daha çok kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılmaktadır.

• Fındık en önemli tarım ürünüdür ve köylüye maddi kazanç sağlamaktadır.

• Bunun dışında mısır, fasulye, patates, salatalık, soğan, lahana, domates gibi tarım ürünleri yetiştirilmektedir.

• Meyve olarak ceviz, dut, elma, üzüm, ayva, çilek ve erik üretilmektedir.

• Burada yetişen tüm ürünler organiktir.

Köy halkı temel ihtiyaçlarını Maçka ve Trabzon’dan karşılamaktadır.

Eğitim ve Altyapı

• Mahallede ilköğretim okulu vardır, ancak öğrenci azlığı nedeniyle taşımalı eğitimden yararlanılmaktadır.

• İçme suyu şebekesi mevcuttur, ancak kanalizasyon altyapısı bulunmamaktadır.

Sağlık ve İletişim Hizmetleri

• Sağlık ocağı ve sağlık evi bulunmamaktadır.

• PTT şubesi yoktur, ancak PTT acentesi bulunmaktadır.

• Elektrik ve sabit telefon altyapısı köyde mevcuttur.

Kırantaş Köyü’nü Ziyaret Etmeniz İçin 5 Neden

1. Doğal güzellikleriyle büyüleyici yaylalarında temiz hava almak.

2. Karadeniz’in otantik yaşam tarzını yakından deneyimlemek.

3. Tarihi dokusuyla Rum ve Osmanlı izlerini keşfetmek.

4. Organik tarım ürünleriyle doğal beslenmek.

5. Geleneksel Karadeniz yemeklerini tatmak.

Köy Bilgilerini Güncelle

Kırantaş Köyü hakkında daha fazla bilgi eklemek veya mevcut bilgileri güncellemek için Köy Bilgilerini Güncelle sayfasını ziyaret edebilirsiniz.

Diğer Bilgiler

Kırantaş mahallesinün osmanlı ve Trabzon imparatorluğu dönemlerindeki orijinal adı Kudula veya Kutala olup, Cumhuriyet döneminde adı değiştirilmiştir. Özhan Öztürk'e göre mahallesin adı Yunanca "Kaşıkçı" anlamına gelmekte olup, yazara göre mahallede şimşir kaşıkçılık yapıldığını bildirmesinin yanı sıra, bu kelimenin Rumca mecazen "yarıcı" anlamına da geldiğini köy halkının bir zamanlar bir manastırın arazisinde yarıcı olarak çalışmış olmasından bu adı almış olabilceğini iddia etmiştir.

Karadeniz kültürünün etkileri belirgin olarak görülür.Gelenek ve görenekleri itibarıyla Türk - islam sentezinde buluşan bir yapıya sahiptir.Günümüzde unutulmaya yüz tutmuş adet ve geleneklerimiz belirli ölçüde burada da yaşatılmaya çalışılmaktadır.Ancak bir önceki kuşağı yaşayan ve adetlere bağlı olan insanların sayılarının azalmasıyla bu adetler de gün geçtikçe daha az hatırlanmaktadır. Kuymak,muhlama,lahana sarması,lahana çorbası,mısır (korkot) corbası gibi yöresel yemekler yapılmaktadır. Mahallede yayla ve mezerecilikte halen devam eden bir kültürdür. Mahallede Rum kültürünün de etkisi görülmektedir. Nitekim mahalledeki yaşlıların tamamına yakını Rumcayı konuşabilse de birçok kelime deformasyon geçirmiş ve Türkçe kelimeler Rumcaya girmiştir. Mahallenin rumca ismi olan Kudula bugün bile Türkçe isminden çok kullanılmaktadır.

Trabzon’a 35 Maçka’ya yaklaşık 9 km (6,21 mil) uzaklıktadır. Ayrıca Sümela Manastırına da 15 km (9,32 mil) uzaklıktadır. Kuzeyinde Maçka, güneyinde Gümüşhane, Batısında D.Karadeniz dağları doğusunda ise yaylalar bulunur. Dik ve engebeli bir alanda kurulan kırantaş; Bakımlı, Akarsu, Ardıçlı Yayla ve Yazlık köyleriyle sınır konumundadır. Köy halkı yaz mevsimini coğrafi harikalar olan yaylalarda geçirir.

Mahallenin denizden yüksekliği yaklaşık olarak 850 metre (2.788,71 fit )civarındadır. mahallesin genel coğrafi özelliği dağlık ve yamaç oluşudur.

Genel hatlarıyla Türkiye'de Karadeniz iklimi görülse de dağların kıyıya paralel uzanması sebebiyle Karadenizin nemli ve ılık iklimi etkisini kıyılarda olduğu gibi göstermez. Bu sebepledir ki yaz mevsimleri daha kurak ve az yağışlı geçer. Köy arazisi çorak bir yapıya sahip olduğu için bu kuraklıktan kolay etkilenir ve ürün verimliliği azalır. Ürün verimliliğini azaltan diğer bir unsurda yüksekliktir. Mahallede sonbaharda sert ve etkili rüzgarlar eser.

Uzun süren bu rüzgarlarda yüksekliğin ve dağlardan gelen rüzgarlara açık oluşu birinci derece de rol oynar. Bu mevsimde yağmur da az yağar. Kasım ayıyla birlikte sonbahar etkisini yavaş yavaş kaybeder ve kış etkisini gösterir. Ancak kar yağışı genellikle Aralık aylarında kendini gösterir. Bazı yıllar kar kalınlığı 60–70 cm (2,2966 fit) yi bulur. Sıcaklık ise -20 dereceyi bulur. Bununla birlikte bazı yıllar kar oranı daha aşağılara düşer. Mart ayı sonlarına doğru kış etkisini kaybeder ve Nisan ayıyla birlikte ilkbahar etkisini gösterir. İlkbaharda görülmeye değer bir manzarası vardır. Yeşilin her tonu bulunur. Bunda ilkbahar yağmurlarının etkisi büyüktür. İlkbaharda Karadeniz iklimine paralel olarak metrekareye düşen yağmur fazlalaşır. İlkbaharla birlikte gür otlaklar ve ağaçlar yeşermeye başlar. Genel hatlarıyla Karadeniz iklimi hâkim olsa da D.Anadolu iklimine de yakın bir görüntü sergiler.

1980 öncesine kadar 2000 lere ulaşan nüfus bugün 200 lere kadar inmiştir. Bunun başlıca sebebi işsizlik nedeniyle halkın İstanbul İzmir ve Bursa; yurt dışında da Almanya Fransa Belçika ve Hollanda gibi büyük kent ve ülkelere göç etmesidir. Bugün mahallede yaşayan nüfusun yaş ortalaması 35 civarındadır.

Köy nüfusu yaz mevsiminde iki üç kart artar. Bunda il dışına göç etmiş olan gurbetçilerin yaz tatili için burayı tercih etmesi belirleyici rol oynar. Mahallede dört mevsim kalan nüfusun önemli bir kısmı memurdur.

Mahallede tarım ve hayvancılık önemli bir geçim kaynağı niteliği taşır. Bunun yanında Mahallede kalan insanların önemli kısmı maaş aldığı için(devlet görevlisi) tarım daha çok kendi ihtiyacını karşılamak amacıyla yapılır. Zaten Karadeniz bölgesin birçok yerinde olduğu gibi burada da üretilen ürünler iç piyasaya girmez. Hem buradaki araziler az verimlidir hem de Kırantaş da olduğu gibi bi çok yerde tarım hala kazma ve bel gibi eskiden kalma usullerle yapılmaktadır. Bunda da buraların dik bir arazi yapısına sahip olması rol oynar. Bu yüzden mahallede üreticiye maddi kazanç sağlayacak en önemli ürün fındık'tır. Fındığın dışında köylüye bi kazanç sağlamasada mahallede Mısır, Fasulye, Patates, Salatalık,Soğan,Lahana,Domates gibi zirai ürünlerle; Çeviz,Dut,Elma, Üzüm, Ayva Çilek Erik gibi meyveler yetişmektedir.Burada yetişen tüm ürünler organiktir. Köy halkı gıda ve giyim gibi her türlü ihtiyacını Maçka ve Trabzon’dan karşılamaktadır.