1- ADANA KEBABI
Ayırt Edici Özellikleri: Adana Kebabını diğer kebap türlerinden ayıran en önemli özellik, söz konusu kebabın üretiminde kullanılan etin, doğal ortamda ve kendine has bir floraya sahip bölge yaylalarında yetiştirilmiş koyunlardan elde edilmiş olmasıdır. Ayrıca üretim tekniği ve ustalık da ürüne önemli ölçüde farklılık katmaktadır. Karışım hazırlanırken aşağıda belirtilen maddelerin dışında(salça, sebze, karabiber, iç yağı v.b.) hiçbir madde katılmaz. Pişirme esnasında kesinlikle vantilatör kullanılmaz. Adana Kebabı'nın servisi, tamamlayıcı unsurları olan yeşillik ve salata ile eksiksiz olarak yapılır.
Üretim Şekli: Et ve Hazırlanışı: Yaylarda doğal ortamda yetiştirilmiş, en az bir yaşındaki koyundan elde edilen et yağ, sinir, damar ve zarlarından ayıklanır. Ayıklanan et, parçalar halinde bir gün dinlendirilir. Koyundan elde edilen kuyruk da aynı şeklide ayıklanıp, dinlendirilir. Dinlendirilmiş et, "zırh" tabir edilen, iki elle kullanılan, keskin bıçakla kıyılır. Kıyılmış et miktarının yüzde 15'i kadar dinlenmiş kuyruk, zırh ile ayrıca kıyıır. Kıyılmış et ile kuyruk, binde üç ile binde sekiz arasında (ideali binde beş) acı kırmızı biber ve tuz ilave edilerek yoğrulur. Bu karışım Adana Kebabı'nın ana unsurunu teşkil eder.Farklı olarak, yukarıdaki karışıma, kırmızı taze biber, soyulmuş kök sarımsak ve acı yeşil biber doğranarak katılır. Hazırlanan karışım tekrar yoğrularak homojenlik sağlanır. Yoğrulmuş karışım, zırh ile tekrar kıyılır. Kıyma tekrar yoğrulur. Homojen hale gelmiş karışım, 0.5 cm kalınlığında, 3 cm eninde , 90 - 120 cm uzunluğunda demir şişlere sıvanır gibi yapıştırılır. Bu işleme, eti şişe saplama adı verilir. Saplanan et, şiş yüzeyine dengeli bir şekilde yayılır. Dengeli sıvama pişmenin önemli şartıdır. Saplama esnasında el suya batırılıp, şiş üzerindeki et sıvazlanır. Bu işlem, etin şişten dökülmemesi için önemlidir. Ancak elde kalacak su miktarı gayet az olmalıdır. Su çok olursa et haşlanır, kebabın tadı bozulur. Şişe saplanan et miktarı 180 Gr.dır. Birbuçuk tabir edilen Adana Kebabı’nın eti 270 - 280 Gr.dan az olamaz..
Pişirme: Hazırlanan şişler, alevsiz, durgun, korlu, meşe kömürü ateşinde, yeteri miktarda pişirilir. Pişirme derecesi, etin renginin kırmızıdan koyu kahverengiye dönme seviyesidir. Pişirme esnasında şişler sık sık çevrilir. Bu sırada etin yüzünde oluşan yağlar pide ekmeklerle sıkılarak alınır ve yağların ateşe damlaması önlenir. Yağlar ateşe akarsa ateş alevlenir ve et dağlanır, kalite bozulur. Yağlanan pide ekmekler, pişmekte olan kebabın üzerinde tutularak, ekmeklerin ısısı korunur.
Sunum: Pişmiş olan kebab eli yakmayacak kadar ısıtılmış, kuru, geniş ve yayvan porselen veya metal tabakta servis yapılır. Yağlanmış ve soğutulmamış pide ekmek usulüne uygun, keskin bıçakla parçalanır. Büyük parça, kebabın alt kısmına gelecek şekilde tabağın içine serilir. Pişen kebap ekmek parçası yardımı ile şişten parçalanmadan tabaktaki ekmeğin üzerine sıyrılır. Kebabın üzeri yağlı sıcak ekmek parçaları ile örtülür. Geniş tabağın boş görünen bölümlerine, kebapla aynı anda pişen, domates parçaları, yeşil sivri biber (acı veya tatlı) ile süs biberi ilave edilir. En üste, ısıtılmış, yağlanmamış ekmek parçaları konur. Ayrıca ayrı ayrı küçük tabaklarda; soğan salata (kuru soğan ve maydanoz kıyılarak sumak ve tuz ilave edilerek yanında turunç/limon parçaları ile sunulur); ezme domates salata (kabuğu soyulmuş domates, kuru soğan, ezilmiş görüntüsü verecek şekilde zırh ile kıyılarak, tuz, acı kırmızı toz biber, zeytinyağı, turunç/limon suyu ilave edilir); çoban salata (domates, salatalık, maydanoz, yeşil sivri biber doğranarak, tuz, zeytinyağı, turunç/limon suyu ilave edilir.); maydanoz, tere, yeşil sivri biber, süs biberi, turp, süs biberi turşusu, kesilmiş turunç/limon parçaları hazırlanarak kebapla birlikte sunulur.
Denetim: Adana Kebabının yukarıda belirtilen koşullara uygunluğunun denetimi, Adana Ticaret Odasının koordinatörlüğünde, Adana Büyükşehir, Yüreğir İlçe ve Seyhan İlçe Belediyelerinden birer kişinin de katılımı ile oluşturulacak toplam altı kişilik Komisyon tarafından yapılacaktır. Söz konusu Komisyona katılacak üç üye Adana Ticaret Odası tarafından belirlenir ve Komisyon Başkanı bu üyeler arasından seçilir. Adana Kebabı coğrafi işaretinin kullanımı ve denetimi söz konusu Komisyonun kontrolü altında olup, coğrafi işareti haksız bir şekilde kullananlar hakkında ilgili Komisyonca gerekli yasal takibat başlatılacaktır. Söz konusu Komisyon, coğrafi işaretin kullanımına ilişkin denetimi yılda bir düzenli olarak, ihtiyaç duyulduğunda ve şikayet üzerine ise her zaman yapacaktır. Denetime ilişkin raporlar Adana Ticaret Odası tarafından düzenli olarak Türk Patent Enstitüsüne gönderilir.
2- ŞALGAM SUYU
Adana' nın sembolü, Adana kebap ve ayrıca her çeşit kebap ve köftelerin de vazgeçilmez eşlikçilerinden birisi olan şalgam suyu yapımında; maya olarak genellikle bulgur kepeği veya bulgur unu, yoksa ekşi hamur kullanılır. Şalgam suyu kırmızı renkli,bulanık,ekşi lezzetli ve fermantasyon ürünü bir içecektir. Şalgam suyunun bazı faydaları: Vitamin ve mineral miktarları yüksek olan bu hammaddelerden yapılan şalgam suyu; iştahı açar, laktik asit içerir, sindirimi kolaylaştırır.B grubu vitaminleri içerdiği gibi, sinirleri de yatıştırıcı etkisi bulunmaktadır. Mide ve karaciğere faydalı olduğu gibi;kalsiyum, potasyum ve demir bakımından da zengindir. Kemik ve dişleri kuvvetlendirir. Ayrıca afrodizyak özelliği vardır. Özellikle kış mevsiminde de, yüksek oranda C vitamini içerimesi sebebiyle, bağışıklık sistemini güçlendirmek için de tavsiye edilir.
ŞALGAM SUYU (EV USULÜ YAPIMI):
MALZEMELER:
1 kg siyah havuç
1 küçük şalgam
1 tatlı kaşığı şeker
10 litre su
1 avuç dolusu bulgur unu ya da ince bulgur
1 paket yaşmaya
acı şalgam suyu için: 5-6 süs biberi ya da acı sos
YAPILIŞI:
Bulgur unu, yoksa ince bulgur, ılık su, şeker ve yaş maya ile yoğrulur ve mayalanmaya bırakılır. Fermentasyon işlemi sonucunda kabaran maya tekrar yoğrulur ve temiz bir tülbent parçasının içine konup ağzı bağlanarak, bidonun dibine yerleştirilir. Yemek ayarında tuzlu ılık su hazırlanır. Havuçlar ve şalgam iyice kazınıp yıkanır. Havuç ince ince (uzunlamasına) dilimlenir. Şalgam küçük küçük doğranır. Bidonun içine havuç ve şalgam yerleştirilir. (Şalgam yoksa, sade siyah havuç ile de şalgam suyu mayalanabilir.) (Bulgur kepeği veya bulgur, yoksa simit (ince köftelik özel bulgur) da kullanılabilir.
Mayalanan şalgam suyu, serin bir yerde 10-15 gün bekletilir. Şalgam suyunun mayalanma süreci, genelde, mevsime ve ortam ısısına göre değişkenlik gösterebilmekte olup; en erken 1 hafta sonra şalgam suyunun tadına ve ekşiliğine bakıp kontrol edilmelidir. Şalgam suyu olmuşsa, içindeki tülbent çıkartılır. Şalgam suyu süzülerek, siyah havuçlar ile birlikte de servis edilir. Şalgam suyu, özellikle Adana kebap ve diğer her çeşit kebapların ve köftelerin yanında, olmaza olmaz eşlik eden içeceklerdendir. Acı şalgam arzu ediliyorsa; mayalandığında içine 5-6 tane süs biberi ya da bir miktar acı sos eklenir.
(Dikkat: Ev ortamında hazırlanan bu şalgam suyunda zamanla kef oluşması normaldir. Zira; hazır satılan şalgam sularının içinde, suyunun daha berrak ve albenili olarak tüketicilere sunulması ve ayrıca da kef oluşmasının önlenmesi amacıyla; bir çok kimyasal maddeler eklenmektedir. Ev ortamında hazırlanan şalgam suyu ise tamamen doğal ve katkısız, bir nev’i organik, daha sağlıklı bir içecektir. Kef oluşmasını önlemek için, mayalanma süreci tamamlanmış şalgam suyuna 1-2 aspirin atılabilir. Ancak bu bile kimyasal bir katkı olduğundan; kullanımdan önce üzerindeki kefi alarak atmak ve ayrıca şalgam suyunu, az miktarlarda yapmak ve de buzdolabında muhafaza edilmesi tavsiye edilir.)
3- BİCİ BİCİ
Bici Bici yaz dönemlerinde yenilen. Adana'mıza özgü bir tür tatlıdır. Halk arasında kısaca bici adıyla anılır. En bilinen şekliyle rendelenmiş buz, pişmiş nişasta, pudra şekeri ve şerbetten oluşur. Bici Bici geçmişte neredeyse tamamen seyyar satıcılarda satılan bir ürün olmasına rağmen son yıllarda restoranlarda ve kafelerdede tatlı olarak sunulmaktadır.
Bir porsiyon Bici Bici dört temel malzemeden oluşur:
Bici. Bici Bici'nin katı kısmıdır. Su ve nişasta kaynatılarak kalın bir muhallebi karışımı elde edilir. Karışım bir tepsiye aktarılıp soğutulur. Bu tepsi seyyar arabada servise hazır olarak bulundurulur.
Rendelenmiş buz. Servis için arabadaki büyük buz kalıbından elde edilir.
Tat veren sıvılar. Bunlardan en bilinenleri seyreltilmiş kızılcık şerbeti, meyan kökünden elde edilmiş bir boya ile hazırlanan şurup ve gül suyudur.
Şeker. Genelde pudra şekeri kullanılır, havanda dövülmüş toz şeker de kullanıldığı olur.
Hazırlama ve Sunum
Normal boy bir kase içine küp küp doğranmış bir miktar bici konur. Özel hazneli bir kürekle kazınan buz, bicinin üzerine kaseden nerdeyse taşan bir tepe oluşturacak şekilde eklenir. Buzun üzerinden şerbetler dökülür, en sonunda şeker serpilir. Şerbet ve şeker nedeniyle eriyen buz, dipteki bicilerin üzerine akar ve bicinin etraflarında inceltilmiş bir şerbet birikir.
Hazırlama şeklinde ufak farklılıklar mümkündür. Ustaların bazısı buzu ekledikten sonra kaşıkla bastırarak ortasını açar ve şekeri oraya doldurur. Şerbeti veya şekeri önceden eklemek ustanın kararıdır. Tabağı süslemek için üstüne bir nane yaprağı bırakılabilir, farklı renkli iki şerbet kullanılabilir veya tekrar beyaz buz eklenebilir.
Adana'daki bazı kafelerde taze meyvelerle hazırlanan bici biciye de rastlanabilir.
Sağlık Sorunları
Bici Bici'nin seyyar satıcılarda satılması bazı olası sağlık sorunlarını da beraberinde getirir. Bunların çoğu güney illerindeki aşırı sıcaklardan doğabilecek sorunlardır.
Arabadaki buz erimemesi için genelde bir beze sarılır. Bu bezin temiz olmaması halinde her porsiyon Bici Bici hastalık taşıyabilir. Bunun sebebi bezin buz için rendelenen yüzey kısmına her zaman temas etmesidir. Günümüzde bu iş için daha uygun olan yalıtımlı kutulara rastlamak olasıdır. Başka bir sağlık sorunu da sıcakla fazla kalmış, eskimiş bicinin bozulma olasılığıdır. Buna sebep olabilecek en büyük etken muhallebinin üstü kurmaması için biciyi bezle veya temiz olmayan bir naylonla örtmektir. Kirli bezin biciye teması, kirli naylonun üzerinde yoğuşan suyun tekrar biciye damlaması ve sıcağın etkisiyle bicinin içinde mikroorganizmalar üreyebilir.
Bunun yanında seyyar satılan her üründe dikkat edilmesi gereken noktalardan satıcının temizliği, tezgahın ve arabanın temizliği, ürünün tazeliği, üretim şartları ve satış öncesi saklama şartları da gözönünde bulundurulmalıdır.