Kızılca, Amasya ilinin Gümüşhacıköy ilçesine bağlı bir köydür. Amasya iline 90 km, Gümüşhacıköy ilçesine 20 km uzaklıktadır. Köyün iklimi, Karadeniz iklimi etki alanı içerisindedir. Köyün ekonomisi tarım ve hayvancılığa dayalıdır.
Köyün hangi yıllarda ve kimler tarafından kurulduğu kesin olarak tespit edilememiştir. Kızılca köyü Gümüşhacıköy-Merzifon-Vezirköprü ve Osmancık ilçelerinin orta kısmındadır.
Ancak her kim tarafından kuruldu ise yerleşim yeri olarak dağlık olmasına rağmen köyün iskân durumu iyi hesaplanarak kurulmuştur. Birçok ilçelerde bile olmayacak kadar geniş meydanı vardır. Sokakları düzgün ve en az bir araç geçecek kadar geniştir.
Amasya ili Gümüşhacıköy ilçesine bağlı olup ilçeye uzaklığı 18 km.dir. Kabaoğuz bölgesinin tam ortasındadır. Doğusunda Kağnıcı ve Dumanlı, batısında Kutluca ve Bademli, güneyinde Saraycık ve Obruk köyleri. Kuzeyinde ise Kızık, Pusacak ve Çal köyleri vardır. Bu köylerin genel adı KABAOĞUZ´dur. Kabaoğuz denmesinin sebebi Oğuzlar soyunun buraya yerleştiği ve ismini bunlardan aldığı tahmin edilmektedir. Oğuzların dağlık bölgede yerleşmeleri, hayvancılık ve tarımla uğraşmaları nedeni ile şehirlilere göre biraz daha kaba olmalarından dolayı Kabaoğuz olarak anılmışlardır. Köyün adının neden Kızılca olduğu kesin olmamakla birlikte, köyün giriş kısmında kızıl topraktan bir yar var. Halen adı Kızılyar olarak anılır ve sık sık kayarak yolu kapatırdı. Şimdilerde ise bu yol genişletilerek kayması önlendi. Belki bu toprağın kızıl olmasından dolayı Kızılca adını aldığı tahmin edilmektedir.
Kızılca Amasya ili ile resmi işler haricinde başka bir bağlantısı yoktur. Ancak resmi işi olanlar Amasya’ya giderler. Diğer işlerimizde Samsun, Çorum veya direk Ankara’ya gidilir. Hastalık durumlarında Samsun, Çorum ve Ankara’ya gidilir. Tedaviler oralardaki sağlık kuruluşlarında aranır. Hayvan ticareti için ise Gümüşhacıköy, Vezirköprü ve Osmancık pazarlarına gidilir. Gümüşhacıköy’de bulunan askerlik şubesinin Merzifon’a götürülmesi ile Merzifon ilçesi ile de bu konuda bağlantılıdır. Ayrıca Merzifon hastanesinde birçok konuda yeterli olduğundan vatandaşlarımızın ekserisi burada tedavi olurlar.
Köyün arazisi engebeli ve dağlık, kuru tarım için elverişlidir. Düz ovası ve sulak tarlaları yoktur. Küçük küçük parçalar halinde ekilebilen arazilerdir. Ancak arazisinin her parçasında mutlaka ağaç vardır. Ağaçsız tarla hemen hemen yok gibidir. Bu ağaç cinsleri, çam, meşe veya meyve ağaçlarıdır.
Şu an Kızılca İlköğretim Okulu bütün Kabaoğuz köylerine hizmet vermektedir. Taşımalı sistemle tüm öğrenciler bu köye getirilmekte ve öğrenimlerini tamamlamaktadır. Aşağı yukarı bu okulda dörtyüz civarında öğrenci ve onbeş civarında da öğretmen mevcuttur. Kızılca köy, merkezi köy olması dolayısı ile yapılan ve yapılacak her hizmetin sadece bir köye değil en az on köye yapıldığı ve yapılacağı dikkate alınmalıdır ve hizmetler buna göre yapılmalıdır. Devletimizin köylere götüreceği ve pilot bölge olarak ilk uygulamaya tabi tutacağı köylerin başında bu Kızılca köy olmalıdır.
Kızılca köyünün yolu asfalt, elektrik, su, kanalizasyon, faal olmasa da sağlık ocağı, çiftçiler için tohum temizleme evi mevcuttur. Bir zamanları uygulanmak için çok çapa harcanan ve bazı siyasiler tarafından paylaşılamayan Tarım Kentleri veya Köy Kentleri projesine en uygun köydür. Diğer köyler de olduğu gibi bu köyde de dışarıya göç çoktur. Köyler boşalmaktadır. Bir zamanlar kara sapan ile ekilen araziler şimdilerde hep boştur. O güzel elma bahçeleri ve meyve ağaçları bakımsız ve cılızdır. Bunların tekrar o eski dönemlerdeki durumlarına kavuşturulması lazımdır. Şimdi herkes üretimden değil tüketimden yanadır. Üretimleri artırmak için her türlü teşvik tedbirleri alınmalıdır. Örneğin tarımın her kolu bilimsel ve uygulamalı pratik olarak yapılmalıdır. Bunlar bir kurs verilir gibi tatbiki olarak bizzat yerinde yapılmalıdır. Modern köy projeleri üretilmelidir. Zorla değil ancak teşvikle modernizme özendirilmelidir. Köylere has ev projeleri geliştirilmelidir. Doğuda, devletimiz köylere depremden sonra ev yapmış hepside boş. Vatandaşımız bu evlerde oturmuyor. Nasıl otursun ki? Bu evleri yapan ve yaptıranlar hiç köyde yaşamamış ve köy görmemişler ki? Eğer biliyor olsalar idi, köylünün kendisi için normal bir evi, hayvanlarına ahır, hayvanlarının yem ve samanlarını ve otlanırını koyacağı bir samanlık, kendi yiyeceğini koyacağı bir ambar veya kiler, odunlarını veya tezeklerini, modern köyler için kömürlerini koyacak bir depo yapmaz mı idi ? Ayrıca hayvanların dışkılarını depolayacak ve tarım için bulunmaz bir gübre olan bu atıklara ve hatta doğal gaz olarak kullanılabilecek bu malzemelere depo yapılamaz mı?
Çarpık şehirleşmeyi önlemek, köye dönüşü teşvik etmek ve memleketimizin her yerini canlı ve diri tutmak için şehirlerde işi olmayan ve köylerine dönecek olan vatandaşlarımıza teşvik için krediler verilmeli geri dönüş için tedbirler alınmalıdır. Gerekirse Konut Edindirme Projesi kapsamına alınmalı ve modern evler yapılmalıdır.
Faruk TUZCU ([www.kizilcakoy.net])
Köyde ilköğretim okulu vardır. Köyün hem içme suyu şebekesi hem kanalizasyon şebekesi vardır. PTT şubesi yoktur ancak PTT acentesi vardır. Sağlık ocağı ve sağlık evi yoktur. Köye ulaşımı sağlayan yol asfalt olup köyde elektrik ve sabit telefon vardır.