Kadın Hastalıkları ve Doğum Bölümü’nden Op. Dr. Gülbin İşgören, gebelikte kansızlığın yol açtığı tehlikeler ve yapılması gerekenler hakkında bilgi verdi.
Annedeki kansızlık bebeği etkileyebilir
Gebelik döneminde ortaya çıkan kansızlık, erken doğum ve doğum sonrası kanama riskine neden olabiliyor. Gelişmekte olan ülkelerde, gebelikte döneminde kansızlık görülme sıklığı %50’lerin üzerindeyken, anne ölümlerinin %40-60’ından sorumlu tutuluyor. Bu yüzden tüm anne adaylarının kan değerlerini çok iyi takip etmesi, hem anne hem de bebek açısından büyüm önem taşıyor. Kansızlık demir, folik asit ve B12 vitamini desteğiyle tedavi edilebiliyor. Anemi olarak da bilinen kansızlık kan hemoglobin seviyesinin 11 mg/dl’nin altına inmesidir. Kansızlık; en sık demir ve folik asit eksikliğinde görülür. Ayrıca B12 vitamini eksikliği de anemiye neden olur. Gebelikte en sık karşılaşılan durumdur. Anne adayında halsizlik, çabuk yorulma, mide-bağırsak problemlerine yol açar. Ayrıca erken doğum ve doğum sonrası kanama riski gelişebilir. Kansızlık sorunu yaşayan annelerden doğan bebeklerde ise, gelişme geriliği ve davranış bozuklukları izlenebilmektedir. Ayrıca erişkin hayatta görülen hipertansiyonun da, daha anne karnında maruz kalınan anemik şartlarla ilişkili olduğu gösterilmiştir.
Hamileyken 2 kat daha fazla demir ihtiyacı doğuyor
Gebelikte kan hacmindeki artış, fetüs ve plasentanın ihtiyaçları nedeniyle, anne adayının günlük 4 mg demir gereksinimi ortaya çıkar. Bu ihtiyaç gebelik öncesi dönemin 2 katıdır. Gıdalardaki demirin ancak %10 kadarı emilebildiğinden, gebelikte ekstra demir kullanımı zorunlu olmaktadır. Gebeliğin erken dönemlerinde ölçülen kan hemoglobin ve ferritin düzeyleri ile demir eksikliği saptanmalı, hayvansal et tüketimi ve C vitamini içeren gıdaların alınması ihmal edilmemelidir. Kansızlık yoksa 60 miligram gibi önleyici dozda demir önerilirken; anemik gebelerde günlük doz 100 miligram ve üzeri olabilir.
Sebzeleri pişirirken folik asit etkinliği kayboluyor
Gebeliğin erken dönemlerinde etkili olan folik asit eksikliği, bebekte yarık dudak-damak ve spina bifida gibi önemli anormalliklere neden olabilir. Ayrıca folik asit eksikliğinin, erken doğuma da yol açtığı bilinmektedir. Folik asit; brokoli, Brüksel lahanası ve ıspanak gibi sebzelerde bolca bulunur. Fakat pişirme sırasında etkinliği azalır. Günümüzde gebelik öncesi günlük 400 mikrogram folik asit başlanması önerilir. Belirgin bir folik asit eksikliği ve kansızlık saptanırsa tedavi dozu günlük 5 miligramdır. Epilepsi ilacı kullanan gebeler ve talasemi taşıyıcıları da mutlaka tedavi dozunda folik asit kullanmalıdır.
Sigara içenlerde B12 vitamini eksikliği riski artıyor
Gebelikte, bebeğin artan ihtiyacı nedeniyle annede B12 eksikliği görülebilmektedir. Vejetaryenler, sigara içenler ve daha önce doğum kontrol hapı kullananlarda B12 eksikliği riski artmaktadır. B12 eksikliğinin kısırlığa neden olduğu da bilinmektedir. B12 eksikliğinde, el ve ayaklarda keçeleşme, karıncalanma, halsizlik ve konsantrasyon güçlüğü gibi belirtiler ortaya çıkar. Bebeklerde doğum sonrası 6’ıncı ayda ortaya çıkan, büyüme-gelişme geriliği ve anemi ile görülen rahatsızlıklara neden olabilir. B12 vitamini hayvansal ette yüksek oranda bulunur. Gerekli durumlarda ağızdan veya kas içine iğne şeklinde B12 ilaçları kullanılmalıdır. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)