Çok genç yaştan itibaren erkekleri etkileyen Buerger hastalığı son yıllarda kadınlarda da sıklıkla görülmeye başlandı. Sigaraya bağlı gelişen rahatsızlık pasif içicileri de etkiliyor.
Sigara kullanımına bağlı olarak ortaya çıkan Buerger rahatsızlığı kılcal damarların tıkanmasına ve parmaklara giden kan akımının azalmasına neden oluyor. Ergenlik çağından itibaren ortaya çıkan rahatsızlık eskiden erkeklerde görülen bir rahatsızlıktı ancak günümüzde artık kadınlarda da sık sık görülmeye başlandı. Rahatsızlıktan korunmanın yolu sigaradan uzak durmaktan geçiyor. Uzmanlar, "Sigara içmemek yeterli değil. Sigara dumanına maruz kalmak da hastalığa neden olur. Dolayısı ile pasif içiciler de tehdit altında. Ergenlik çağından itibaren ortaya çıkabiliyor ve zamanında önlem alınmazsa genç yaşta uzuv kayıplarına neden oluyor" uyarısında bulundu.
2 yıl Buerger hastalığı ile mücadele eden ve ayağını kaybetmek üzereyken hastalıktan kurtulduğunu ifade eden 36 yaşındaki Mehtap Dursun,"2 yıl önce ayağımda bir ağrı başladı. Önce ara ara ağrılar şeklinde başladı ama bir süre sonra ayak tabanımda kronik hale geldi. 15 dakika yürüdükten sonra dinlenme ihtiyacı duymaya başladım. Bu şikayetler yaklaşık 2 yıl sürdü ve bu süre zarfında hiç bir teşhis konulamadı. Geçtiğimiz ocak ayında parmağımın arasında birdenbire bir yara oluştu. Dermatolojiye gittim ama ilerleme kat edilemedi. Ağrılarım arttı ve artık ayağımı uzatamamaya başladım. Kesinlikle yürümem gerekiyordu ağrımın dinmesi için. Gece yatarken ayağımı yere basmam gerekiyordu. Bir operasyon geçirdim ama işe yaramadı ve ardından kalp ve damar cerrahisine yönlendirildim. Burada yapılan muayene sonucunda Buerger tanısı kondu. 20 yıllık sigara kullanıcısıyım, rahatsızlığımın nedeni de sigaraymış. Daha önce adını bile duymadığım bir rahatsızlıkla karşı karşıyaydım. Ayağımı kaybetme riskim vardı. Prof. Dr. Yusuf Kalko ayağımı gördükten sonra ameliyat önerdi. Geliştirdikleri bir teknik Buerger hastalarında işe yarıyormuş. Çok düşünme şansım da yoktu açıkçası ameliyatı kabul ettim. İyi ki etmişim çünkü ameliyatın ardından ağrılarım kesildi. Şimdi oksijen tedavisi görüyorum. Yaram da iyiye gidiyor. Sigarayı hayatımdan tamamen çıkardım. Sigara içilen ortamda dahi bulunmuyorum artık. Bu rahatsızlık bütün aile bireylerini etkiliyor. Annem de çok üzülmüştü ama şimdi o da şükrediyor. Hem hastalıktan kurtulmama hem de sigarayı bırakmış olmama" dedi.
Buerger hastalığı ile ilgili bilgi paylaşan İstinye Üniversitesi Hastanesi Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı ve DAS Yaşama Merkezi Direktörü Prof. Dr. Yusuf Kalko, "Buerger hastalığı orta ve küçük çaplı atar ve toplar damarların sigaraya bağlı olarak tıkanması ile oluşan ciddi bir rahatsızlıktır. Damarlar iltihaplı bir pıhtı ile tıkanır ve parmaklara giden kan akımı azalır. Halk diliyle Budama Hastalığı dediğimiz bu damar sorunu, sigara hayatınızda var olduğu sürece devam eder. Zamanla parmaklarınızı, ellerini, ayaklarınızı, bacaklarınızı etkisi altına alır ve iyileşmeyen yaralar oluşur. Enfeksiyona bağlı bu derin yaralar eğer sigara bırakılmazsa zamanla kangrene dönüşür ve uzuv kaybına neden olur. Hastaların dörtte birinden fazlasında ise ayak ya da bacaklar kesilme aşamasına gelir. Ağacın dallarını budar gibi el ve ayaklardaki organlar tek tek budanmaya başlar" dedi.
Ergenlik çağından itibaren görülebilir
Buerger'in ergenlik çağından itibaren görülebileceğinin altını çizen Prof. Dr. Yusuf Kalko,"Budama hastalığı 20 - 40 yaş arasında kendini gösteriyor diyoruz. Ancak günümüzde ne yazık ki, 16-17 yaşında budama hastalığına yakalanmış genç delikanlıları görüyoruz. Ülkemizde çok önemli bir uygulama başlatıldı ve birçok yerde sigara yasağı uygulandı. Bu çok önemli bir uygulama. Aktif sigara içiciler bu uygulamayla sigarayı azaltıyor. Pasif içiciler ise dumanın zararlı etkilerine maruz kalmıyor. En önemlisi kalabalık ve kapalı mekanlarda çocuklar sigaranın zararlı etkilerinde uzak kalıyor. Budama hastalığı sigara kullanımına bağlı gelişiyor diyoruz. Ancak kapalı ortamda yoğun sigara dumanına maruz kalan ve pasif içici olarak adlandırdığımız kişiler de tehlike altında. Çünkü bu rahatsızlık aslında bir sigara alerjisi Herkeste görülmez ancak alerjik yatkınlığınız varsa sigara kullanmasanız bile, yanınızda içilen sigaranın dumanı sizi etkiler ve rahatsızlığı ortaya çıkarır" şeklinde konuştu.
Tırnaklarda iyileşmeyen yaralar ile kendini gösterir
Buerger'in ortaya çıkış şekline de değinen Prof. Kalko, "Bu hastalık ayaklarda daha sık görülmekle beraber ellerde de görülebilir. Kılcal damarları tuttuğu için tırnaklarda genelde iyileşmeyen yara ve enfeksiyonlar oluşur. Genelde de Buerger Hastalarının ortak hikayesi bir tırnak çekimi ve sonrasında yaranın iyileşmemesi olarak görülür. Tırnak altında ya da parmakta yaralar oluşur. Tırnaklar mantarlı çıkar ya da hasta bir gün ayağını bir yere çarpar ve ayağındaki yara hiç iyileşmez. Yaralar büyüdükçe enfeksiyon ve morarmalar oluşur. Hastaların büyük bölümünde ellerde ve ayaklarda sürekli üşüme ve uyuşma hissi oluşur. Çoğu zaman parmaklar kıpkırmızıdır ancak buz gibidir. Yürümeyle başlayan ağrılar zamanla kalıcı hale dönüşür ve hasta istirahatteyken dahi dayanılmaz ağrılar oluşur. Basit nedenle başlayan ve bir türlü iyileşmeyen yaralar ve iltihaplar zamanla kangrene dönüşür. Hastalar o kadar şiddetli ağrılar yaşarlar ki, zamanla hiçbir ağrı kesici onların acısını hafifletemez duruma gelirler" ifadelerini kullandı.
Tedavinin en önemli adımının sigarayı bırakmak olduğuna vurgu yapan Yusuf Kalko," Sigaradan uzak durulmazsa yapılan diğer tedavilerin de faydası olmaz. Medikal tedavilerde kesin olarak iyileşme şansları yoktur. Sigarayı bırakan kişilerde amputasyon (doku ve uzvun kesilmesi) riski oldukça düşüktür. Sigara bırakılmadığında ise yaralar geçmez, tekrar açılır ve çok sayıda amputasyon gerekebilir. Bu hastalığa sahip çok az sayıda hastada damarlar bypass cerrahisi için uygundur.Fakat çok sayıda hastada, hastalık tedavilere cevap vermez ve uzvun kesilmesine karar verilir. Biz damar hastalıklarında uyguladığımız Minimal İnvaziv Damar Cerrahisi yöntemini, uygun Buerger hastalarına da uyguluyoruz. Lokal anestezi ve minik kesilerle problemli bölgeye müdahale ederek bypass yapıyoruz. Bazen bir miktar uzuv kaybı olabiliyor. Ancak kangrene dönüşmüş ayakları kurtarma şansı veriyor bize bu ameliyatlar" dedi.
İHA