Kahramanmaraş merkezli depremlerden en çok etkilenen iller arasında yer alan Hatay’da sağlık hizmetlerinin sunumu, hekimlerin ve sağlık emekçilerinin çalışma koşulları depremlerin üzerinden 3 ay geçmesine rağmen hala iyileştirilmiş durumda değil. Özellikle birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunlar arasında ilk sırada; fiziki çalışma koşullarının yetersizliği, hijyen koşulları, suya erişim, sağlık çalışanlarının barınma sorunları gibi olumsuzluklar yer alıyor. Hatay’da bulunan 189 aile sağlığı merkezinden sadece 95’i ayakta! Apartman altında kiralanan Aile Sağlığı Merkezleri (ASM) yıkıldı, birinci basamak sağlık hizmetleri çöktü.
7/24 Kesintisiz 1 Hafta Çalışma Uygulaması!
Deprem bölgelerinde ASM’lerde esnek çalışma uygulanıyor. Barınma, hijyen, fiziki çalışma alanlarında yetersizlikler gibi pek çok sorun çözülmemesine rağmen, ilkel şartlarda, bir aile hekiminden 7/24 kesintisiz bir hafta süreyle çadırkent veya konteynır kentlerde hizmet vermesi bekleniyor. Bir hafta bir hekim gelip çalışıyor, ardından başka bir hekim gelip 1 hafta daha çalışıyor. Süreç şu anda böyle yürütülmeye çalışıyor. Bilim Sağlık Haber Ajansı Hatay Tabip Odası Başkanı Dr. Sevdar Yılmaz ile görüşerek, Hatay’da, özellikle birinci basamak sağlık hizmetlerinde yaşanan sorunlara ilişkin bilgi aldı. Yılmaz, depremlerin üzerinden 3 ay gibi bir süre geçmiş olmasına rağmen Hatay’da sağlık hizmetlerinin sunumu, hekimlerin ve sağlık çalışanlarının çalışma koşulları, birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetlerinde yaşanan aksaklıklar, birinci basamak sağlık hizmetlerinde hekimlerin çalışma koşulları hakkında bilgileri paylaştı.
Hatay’da Aile Sağlığı Hizmetleri Çöktü!
Hatay Tabip Odası Başkanı Dr. Sevdar Yılmaz, il genelinde özellikle birinci ve ikinci basamak sağlık kurumlarında gerçekleştirilen sağlık hizmetlerinde büyük aksaklıklar olduğuna dikkat çekti. Yılmaz, “Hatay’da bulunan depremzede aile hekimleri göreve çağrıldı. Ama hala barınma sorunumuz var. Deprem bölgelerinde görevli sağlıkçıların da barınma sorunu var. Halkın yaşadığı barınma sorununu bizler de yaşıyoruz. Şubat ayından bu yana 3 ay geçti. Yaz mevsimi yaklaşıyor. Hijyen koşulları hala sıkıntılı, içme ve kullanma suyuna ulaşım imkanı hala yok. Yaz mevsimiyle belirecek sorunlar da değişecek. Salgın hastalık riski, böcek, haşere artacak, yılan ve benzeri hayvanlar bölgede çoğalacak. Taşıma suyla değirmen dönmez. Bir an önce su ve barınma sorunun kalıcı bir şekilde düzenlenmesi, çözülmesi gerekiyor. 1 milyondan fazla insana yardımla su ulaştırmak bir çözüm değildir. HATSU’nun çalışmalarına hız vermesi ve su konusundaki sorunu çözmesini bekliyoruz. Yapılan testlerde halen temiz içme suyu sonuçlarına ulaşılamadığı belirtiliyor. AFAD da bölgede yardımlar yapıyor ancak önemli olan kalıcı çözümlerin sağlanmasıdır. Su sorunu yaz mevsiminin de gelmesiyle artarak devam edecektir. Bir an önce su hatlarının onarılması gerekmektedir” dedi.
Aşılama Hizmetlerinde Sorunlar Var
Birinci basamak sağlık hizmetlerinde, aile sağlığı merkezlerinde yaşanan sorunlara değinen Başkan Sevdar Yılmaz şunları söyledi: “Birinci basamak sağlık hizmetlerinde sadece 1 aile hekimine kayıtlı 5 kişiden 4’ü aşılanamıyor. Yani 100 bebekten 80’i aşılanamıyor. Aşı sorununda yüzde 20 oranında iyileşme var. İnternet olmadığı için aşılamalar ASM’lerde kayıt altına alınamıyor. Aşılanan vatandaşların TC kimlik numaraları ve barkod numaraları alınıyor, Hatay İl Sağlık Müdürlüğü’ne gönderiliyor. Kayıtlar bu şekilde yapılıyor. Ülkemizde aile hekimliği sistemi; birinci ve ikinci basamak sağlık hizmetleri 6 Şubat Depremleri’nde çökmüş, enkaz altında kalmıştır. Bu deprem Sağlık Bakanlığı’nın aile hekimliği sisteminin uygulanabilirliğinin olmadığını ortaya çıkartmıştır. Apartman altı aile sağlığı merkezleri enkaz altında kalmıştır.”
189 ASM’den Sadece 95’i Ayakta!
Hatay’da aile sağlığı merkezlerinde fiziki ve manevi yıkımın büyüklüğüne dikkat çeken Yılmaz, “Günümüzdeki sağlık politikaları çerçevesinde, aile sağlığı merkezlerinde, standartlara uygun olan yerler onaya sunuluyor ve onay verilince kiralanıyor. Bu şekilde apartman altı yerler aile sağlığı merkezi oluyor. Şu anda Hatay’da 189 tane ASM’den sadece 95’i ayaktadır. Sağlık Bakanlığı tarafından, aile hekimliği sistemi öncesinde yapmış olduğu sağlık ocaklarından kalma binalar ayakta kalanlardır. Apartman altı daireler çökmüş durumdadır. Oysa deprem ve sel gibi afetlerde en çok ihtiyacımız olan sağlık tesisleri birçok hastalığın önlenmesine katkı sunan birinci basamak sağlık hizmetleri olmalıdır” diye konuştu.
6 Şubat Depremlerinden Ders Alınmalı
Hatay Tabip Odası Başkanı Dr. Sevdar Yılmaz, sağlıkta dönüşüm adı altında gerçekleştirilen sağlık politikalarının afetlerde etkinliğinin anlaşıldığına dikkat çekerek, Türkiye’nin bir deprem ülkesi olduğu gerçeğinden de hareketle deprem riski öncelikli olan illerde örneğin İstanbul gibi önlem alınmasının gerektiğine vurguda bulundu. Hatay ve diğer illerde sağlık tesislerinin içine düştüğü durumun ortada olduğunu belirten Yılmaz, “6 Şubat Depremleri’nden bir ders alınmalı ve ülkemizin deprem ülkesi olduğu gerçeği unutulmamalıdır. Depremlerin ardından, en çok adı geçen iller arasında İstanbul yer aldı. Bilim insanlar, deprem uzmanları büyük Marmara depremine dikkat çekti. Sağlık hizmeti sunumunda şimdiden önlem alınmalıdır. Birinci basamak sağlık hizmetleri kapsamında İstanbul’daki apartman altı aile sağlığı merkezleri gözden geçirilmelidir. Olası bir depremde İstanbul’da hangi ASM’ler ayakta kalabilecek hangileri ayakta kalamayacak konusunda çalışmalar yürütülmelidir” şeklinde uyarılarda bulundu. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)