Diyabet, toplumda görülme sıklığı her geçen yıl daha da artan kronik bir hastalıktır. Özellikle Covid-19 pandemisi sürecindeki hastaneye gitme korkusuyla birlikte tedavilere uyumda en çok zorlanan gruplardan birinin de yeni tanı almış olan diyabetli bireyler olduğunu söyleyen İç Hastalıkları Hem. alanında Araştırma Görevlisi Emir Avşar, diyabetlilerin sık sorduğu 5 soruyu yanıtladı.
1)Tedavime insülin eklendi. İnsülin bağımlılık yapar mı ?
İnsülin bir hormondur ve pankreas tarafından salgılanır. Bu hormon, yiyeceklerle ya da sıvılarla aldığınız şekerin vücut tarafından uygun şekilde kullanılmasını sağlar. Hekiminizin size insülin tedavisine başlamasının nedeni, vücudunuzun yeterli miktarda insülin üretmemesi ya da insülini etkin bir şekilde kullanamamasıdır. Vücut tarafından normal koşullarda da salgılanan böyle bir hormonun bağımlılık yapması mümkün değildir.
2)İnsülin enjeksiyonu ağrı yapar mı ?
İnsülin enjeksiyonlarında kullanılan iğne uçları, rutin enjeksiyonlarda kullandığımız iğne uçlarına istinaden çok küçüktür. Normal koşullarda bu enjeksiyonun ağrı yapması çok beklenmez; ancak yapacak olduğunuz insülin eğer soğuk ise, enjeksiyon yerinde hafif bir ağrıya neden olabilir. Bu nedenle buzdolabından çıkardığınız insülini kullanmadan önce oda sıcaklığına gelene kadar bekletmeniz gerekir. Aynı zamanda iğneyi dik açı ile batırmanız ve aynı açıyla çıkarmanız gerekmektedir. Enjeksiyon yaptığınız yerler arasında 1-2 cm lik aralıklar bırakmanız ve bölgeler arasında rotasyon yapmanız gerekir.
3)Kan şekerimin düştüğünü ya da yükseldiğini nasıl anlarım ?
Kan şekeri normal seviyenin altına düştüğü zaman terleme, titreme, parmak uçlarında karıncalanma, bayılma hissi ve sinirlilik gibi belirtiler gözlemleyebiliyoruz. Kan şekeri normal seviyenin üstüne çıktığı zaman ise sık idrara çıkma, çok su içme isteği, ağız kuruluğu, halsizlik ve görmede bulanıklık gibi tipik belirtiler olur. Bu tür semptomlar hissedildiği takdirde evde kan şekerinizi kontrol etmeniz gerekir. Eğer ilaç tedavinize rağmen bu problemleri yaşamaya devam ediyorsanız, yaşam şeklinizde ya da ilaç dozlarınızda bir sıkıntı var demektir. Bu durumda yeni doz düzenlemesi için tekrardan hekiminize başvurmanız ve diyabet hemşiresinden kan şekeri düştüğünde/yükseldiğinde neler yapılması gerektiği konusunda eğitim almalısınız.
4)İnsülin kalemim kırıldı ve bu nedenle insülinimi yapamadım. Bu gibi durumlarda ne yapmam gerekir ?
Evinizde her zaman bu gibi durumları düşünerek insülin enjektörü bulundurup onunla da insülin yapmayı biliyor olmanızda fayda var. Enjektörle de aynı dozda insülin çekilerek işlem yapılabilir. İnsülin kalemi ile birlikte insülin enjektörü ile de enjeksiyonun nasıl yapılacağı konusunda diyabet hemşirenizden eğitim almalısınız. İğnenin vücut içerisinde kırılması ise pek karşılaşmadığımız bir durum. Ancak böyle bir durumda da derhal o bölgenin tükenmez bir kalemle işaretlenmesi ve hareketsiz kalması sağlanmalı, en yakın sağlık kuruluşuna başvurulması gerekir.
5)Yemek öncesi insülinimi yapmayı unuttuysam ne yapabilirim ?
Öncelikle insülin zamanlarını unutmamak için telefonunuza hatırlatıcılar kurabilirsiniz. Bunun için birçok kullanışlı aplikasyon var. Eğer yemeğinizi yedikten hemen sonra insülini yapmayı unuttuğunuzu farkettiyseniz, “hızlı etkili” olan insülininizi yemeğin hemen arkasından yapabilirsiniz. Yemekten 1-2 saat sonra aklınıza geldiyse yapmamanız gerekir. (BSHA Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)