İngilizce "Do it yourself" (kendin yap) kelimelerinin baş harfleri ile oluşturulan DIY, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de hızla popülerliğini arttırıyor. Temelde "el yapımı hobi ürünleri" olarak tarif edilen "DIY", son yıllarda hatırı sayılır bir ticari kazanç kapısı olarak dikkat çekiyor. İşlerinden arta kalan zamanlarda evlerinde hobi amaçlı "kendin yap" ürünleri üreten insanlar sosyal medyayı kullanarak ek gelir elde edebiliyorlar. İnstagram ve YouTube gibi popüler sosyal medya araçlarında "DIY" etiketi ile yayınlanan 100 milyon Google arama sonuçlarında ise 2 milyarın üzerinde paylaşım bulunuyor. Bu paylaşımları takip eden kullanıcı sayısı ise milyarlarla ifade ediliyor.
İlk olarak 1950'lerde işçilik ücretlerinin yüksek olduğu Kuzey Amerika ve İngiltere'de insanların evlerinde ve garajlarında başlayan ve daha sonra el işçiliğine meraklı kesimler arasında yaygınlaşan kendin yap akımı; mucitleri, tasarımcıları, mühendisleri, hobi meraklılarını ve ev hanımlarını kapsıyor. Kendin yap ürünleri arasında eski kıyafetlerden yastık, atık tahtalardan mobilya, cam kavanozlardan vazo, eski çoraplardan kukla oyuncak, bozuk radyo ve televizyon parçalarından robot gibi ürünlerin yanı sıra evlerinin garajlarında hurda parçalardan araba hatta uçak yapana rastlamak dahi mümkün.
Girişimciler için yeni fırsatlar
Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Öğretim Görevlisi Dr. Göker Gülay, insanların kendi elleriyle ürettikleri ürünleri daha değerli gördüklerini, buna bağlı olarak bu ürünlere daha fazla değer biçtiklerini belirterek şunları söyledi:
"Yapılan araştırmalar gösteriyor ki insanlar kendi ürettikleri ürünleri seri imalat sonucu satışa çıkan benzer ürünlere kıyasla daha değerli görüyor. Bu nedenle insanlar "kendin yap" projelerine artan bir ilgi göstermeye başladı. Yayınlanan raporlara göre dünya çapında 29 milyar dolarlık bir zanaat sektörünün varlığından söz edilse de evlerinde, atölyelerinde kendi imkanları ile bir şeyler üreten insanların seri üretilmiş ürünleri almak yerine kendi yaparak, çöpe atmak yerine tamir edip dönüştürerek ne kadar tasarruf sağladığını ölçmek tam olarak mümkün değil. Fakat bu konuya olan ilginin boyutları hakkında fikir vermesi için birkaç rakam verilebilir. Mühendisinden ev hanımına her kesimden insanın kendi ürettiği projelerini seri üretime geçirmek için halkın katılımı ile para toplamaya çalıştığı "kitle fonlama" (crowdsourcing) projelerine her yıl yaklaşık 5 milyar dolarlık para transferi gerçekleşiyor. Bu rakamın 2025 yılında 93 milyar dolar olacağı öngörülüyor. Yani yaptığınız şeyin başarılı olduğuna diğer insanları da ikna edebilirseniz evinizin bir odasında, hobi olarak başladığınız bir kendin yap projesi bir anda büyük bir işe dönüşebilir. Bu olanak artık var. Ayrıca kendin yap akımı dolaylı olarak pek çok sektörü de kalkındırıyor. Ev tipi 3 boyutlu yazıcı, lazer kesici pazarı kısa sürede milyar dolarlık büyüklüklere ulaştı. Ev kadınları el yapımı aksesuar, elbise, özel üretim gözlük çerçevesi, kişiye özel parfüm gibi şeyler üretmek için ham madde alıyor, el aletleri ediniyor, kurslara katılıyor. Bunların hepsi bu akımı iyi takip eden insanlar için yeni girişim fırsatları anlamına geliyor."
Asgari ücret kadar ek gelir
Ayrıca Yaşar Üniversitesi İletişim Fakültesi Öğr. Gör. Dr. Gülay, insanların YouTube ve İnstagram gibi sosyal medya platformlarını kullanarak evlerinde ürettikleri ürünler için sosyal medyada pazar oluşturabildiklerini vurgulayarak her ay asgari ücret kadar ek gelir elde edebileceklerini söyledi. Gülay, "İnsanlar sosyal medyanın son derece yaygın kullanıldığı günümüzde pazar aramak zorunda kalmadan kendi elleriyle ürettikleri ürünleri müşteri ile buluşturabiliyor. Hatta öyle ki evde yaptığı ürünlerin üretim sürecini videoya çekerek özellikle YouTube aracılığı ile diğer insanlarla paylaşıp, yüksek izlenme sayılarına ulaşabilirse reklam gelirlerinden de pay alabiliyor. Diğer taraftan İnstagram ya da diğer sosyal medya mecralarında sanal dükkanlar açabiliyor, bu şekilde sadece hobileri ile uğraşarak aylık bir asgari ücret kadar ek gelir elde edebiliyorlar" dedi.
Püf noktalar
Uzmanlar, "DIY projelerinizle sosyal medyada nasıl yer alabilirsiniz?" sorusuna ise şöyle yanıt veriyor:
"Kabiliyetinize göre ilgi alanlarınızı belirleyin. Yapmak istediğiniz projeye uygun anahtar kelimelerini belirleyerek internette araştırma yapın. İzlediğiniz ve okuduğunuz kaynaklardan size uygun olan alet ve malzemeleri belirleyin. Evinizde gerekli ortamı hazırlayın, güvenliğiniz için olmazsa olmaz malzemeleri (gözlük,eldiven vs.) ihmal etmeyin. Projenizi sosyal medya üzerinden başka insanlarla paylaşmak niyetinde iseniz, tüm üretim sürecini adım adım fotoğraflayın ve videoya çekin. Paylaşımlarınızın daha fazla kullanıcıya ulaşması için izlenebilir ve anlaşılır olması gerekir. Bu nedenle bu süreci kaydederken kullanacağınız yöntem (fotoğraf, video vb.) konusunda da kendinizi geliştirmeyi ihmal etmeyin. Çektiğiniz video ve fotoğrafları sosyal medya kanallarında doğru belirlenmiş etiket ve anahtar kelimelerle paylaştıktan sonra devamlılığı sağlamak ve takipçilerinizin ilgisini canlı tutmak için belirli aralıklarla yeni paylaşımlarla kanalınızı zenginleştirin.
İnternette "DIY" paylaşım rakamları ise şu şekilde:
İnstagram 26 milyon etiket, YouTube 56 milyon video, Google 2 milyar arama sonucu.
İHA