Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın geçtiğimiz ay elektrikte kayıp ve kaçak kullanımla mücadele kapsamında açıkladığı ve enerjinin trafodan çıkışından aboneye ulaşana kadar şifreleneceği kriptolu sistem, Eksim Yatırım Holding bünyesindeki Dicle Elektrik Dağıtım tarafından üretilen "şifre çözücü" ile hayata geçiyor. Pilot bölgelerde uygulanan sistemden olumlu sonuçlar alan yetkililer, kayıp ve kaçak kullanımının önüne geçmeyi hedefliyor.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak'ın geçtiğimiz ay, özellikle Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da elektrikte yüzde 72 oranında kayıp ve kaçak kullanımıyla mücadeleye ilişkin kriptolu sisteme geçileceğini açıklamıştı. Açıklamadan 15 gün sonra yaklaşık 1 yıldır bölgede Ar-Ge çalışmalarını sürdüren Eksim Yatırım Holding bünyesindeki Dicle Elektrik Dağıtım tarafından kriptolu sistem üretildi. Enerjinin trafodan çıkışından aboneye ulaşana kadar şifreleneceği sistemin uygulanmasına ilk olarak en çok kayıp kaçak oranına sahip olan Dicle Elektrik Dağıtım bölgesinde başlandı. Yapılan uygulamada yetkililer olumlu sonuç alırken, sistemle birlikte kayıp ve kaçak kullanımının önüne geçilmesi hedefleniyor. Buna göre, kaçak elektriği engellemek için cep telefonlarındaki kripto sistemi artık elektrik sayaçlarında da kullanılacak. Enerji, trafo çıkışlarında kripto sistemi ile şifrelenecek. Abonenin akıllı sayacına enerji ulaştığında şifrelerin eşleşmesi beklenecek ve şifrenin çözülmesi ile elektrik aboneye ulaşacak. Trafo, sayaçtaki şifreyi tanımazsa aboneye elektrik verilmeyecek.
"Şifreli elektriğin çözülebilmesi için sayacımıza ulaşıp çözücüden geçmesi gerekiyor"
Üretilen kriptolu sistem hakkında açıklamalarda bulunan Eksim Yatırım Holding Teknoloji Başkanı Kürşad Karaman, Dicle Elektriğin Türkiye'de en fazla kayıp ve kaçak bedeline sahip olan bölge olduğunu belirterek, "Özelleştirme sonrası biz kayıp ve kaçakla mücadele için israfı tekrar milli servete döndürmek için ciddi yatırımlar yaptık. Bu yatırımlar arasında neredeyse dünyada eşi ve benzeri bulunmayan bazı teknolojilere sahibiz. Cihazla trafoda şifrelediğimiz elektriği sayaca kadar şifreli olarak konumlandırıyoruz. Şifreli olduğu için de sayaca ulaşmadan önce herhangi bir kanca atıldığında ya da sayaç by-pass edildiğinde kaçak kullanımın önüne geçmiş oluyoruz. Şifreli elektriğin çözülebilmesi için mutlaka bizim sayacımıza ulaşması ve oradaki şifre çözücüden geçmesi gerekiyor. Eğer bu çözücüden geçmezse evdeki cihazlar çalışmıyor. Bu yüzden de ciddi anlamda kayıp ve kaçak kullanımda mücadelede kullanabileceğimizi düşündüğümüz ve şuan prototip aşamasında olan bir cihazdır" dedi.
"Cihazın denemeleri yapıldı, bizim pilot çalışmalarımız da var"
"Cihazın denemeleri yapıldı, bizim pilot çalışmalarımız da var" diyen Karaman, "Bütün cihazlarda bunu deniyoruz, çünkü vatandaşlarımızın evlerindeki cihazlara zarar vermek istemiyoruz. Bu yüzden de çok ciddi testlerden geçiriyoruz. Yapmak istediğimiz şey belli seviyede çalışır durumda olan özellikle yazın ciddi bir şekilde kaçak klima kullanımını önlemek istiyoruz. Böylece kayıp ve kaçak kullanımı minimize etmeye çalışıyoruz" ifadelerini kullandı.
"Kayıp ve kaçak kullanımının düşürmek bir milli meseledir"
Çok ciddi bir kaçak ve kayıp kullanımının olduğunu ifade eden Kürşad Karaman, "Bizim ölçümlerimize göre sadece 6 milyarlık bir israf var. Bunun 3 milyarını kısa vadede döndürmek istiyoruz. Ayrıca kayıp ve kaçak kullanımını düşürmek istiyoruz. Çünkü bu bir milli meseledir. Bütün amacımız bu yönde, devlet desteklerimizle bunu döndürmeye çalışıyoruz" şeklinde konuştu.
"Hep onlar bizim önümüzde oluyorlardı, şimdi de biz onların önüne geçmeye çalışıyoruz"
Kürşad Karaman, "Dicle bölgesi aslında halk tarafından Ar-Ge olarak ciddi çalışmalara sahip, çok çeşitli kayıp ve kaçak yöntemi var. Onlar hep bizim önümüzde oluyorlardı, şimdi de biz onların önüne geçmeye çalışıyoruz ve bu uğurda her şeyi deniyoruz. Bölgemizde yüzde 70 civarında bir kayıp ve kaçak kullanımı var. Devraldığımız da bu oran yüzde 80'ler civarındaydı. 3 sene de ciddi iyileştirmelere yaptık ve bunu devam ettireceğiz" diye konuştu.
Öte yandan yetkililerden alınan bilgiye göre, sistemin tam olarak hayata geçirilmesi için bölgedeki Ar-Ge çalışmalarının devam ettiği öğrenildi.
İHA