2019 yılının son aylarında Çin’in Wuhan şehrinde ortaya çıkan Corona Virüs (COVID-19) nedeniyle Dünya Sağlık Örgütü (WHO) tarafından öncelikle “Uluslararası Küresel Acil Durum”, ardından ise “Pandemi” ilan edilmişti. Hızla yayılan ve ölümlerle ilerleyen bu kritik tabloda en can alıcı noktaların el hijyeni ve doğru bilgilendirmeler/yönlendirmeler olduğunu vurgulayan hemşireler, doğru el yıkama teknikleri ve toplumsal bilgilendirme konularında uyarılarda bulundu.
Virüslerin yayılımının engellenebilmesi için el hijyeninin son derece önemli olduğunu vurgulayan İç Hastalıkları Hem. alanında Araştırma Görevlisi Emir Avşar, doğru el yıkama tekniğini 10 aşamada ele aldı.
1. Ellerinizi yıkamadan önce saat, bileklik, yüzük vb. takılarınızı mutlaka çıkartın. Çünkü virüsler, takılarınızın el ve bileğinizdeki hareketinden dolayı yer değiştirerek kirli alandan temiz alana geçebilir.
2. Musluğunuzu etrafa su sıçratmayacak tazyikte açın. Bu sayede mevcut mikroorganizmanın lavabo çevresine geçmesini engellemiş olursunuz.
3. Suyun sıcaklığı ılık ya da sıcağa yakın olmalıdır. Suyun çok sıcak olması cildinize zarar verirken, çok soğuk olması ise sabunun köpürmesini engelleyecektir.
4. Sıvı sabun kullanıyorsanız 3-5 ml kadar avucunuza almanız yeterli. Eğer kalıp sabun kullanmak durumundaysanız, sabunlama işleminden sonra mutlaka sabunu suya tutarak üzerindeki köpükleri giderin. Sadece eller değil, bileklerin 5 cm yukarısına kadar (hatta gerekli durumlarda dirseklere kadar) köpürtülmelidir.
5. En az 20-30 saniye kadar, parmak uçlarından bileğe doğru ellerinizi kuvvetli bir şekilde ovalayın. Ovalama esnasında kirli suyun kollara doğru gitmemesi için ellerinizi dirsek seviyesinin altında tutun.
6. El ayanızı, el üstünüzü, her bir parmağınızı ve parmak aralarını dairesel hareketlerle ovun. Özellikle başparmak ve işaret parmak arasındaki bölge atlanmamalıdır, çünkü bu alanda mikroorganizma birikimi diğer parmak aralarına göre genellikle daha fazla görülmektedir.
7. Tırnaklarınız da atlanmaması gereken önemli bir bölüm. Avuç içerisinde parmak uçlarınızı ovalayarak tırnak çevrenizi temizleyin. Tırnak fırçalamak da bu temizliğin ciddi bir parçasıdır. Sadece bu amaçla kullanacağınız bir diş fırçası ile de tırnak fırçalama işlemi yapabilirsiniz ancak yalnızca tırnak diplerinizi fırçalamalısınız. Diğer alanların fırçalanması cildinizin tahriş olmasına sebebiyet verecektir.
8. Ellerinizi, durulama aşamasında yine dirsek seviyesinin altında tutmalı ve durulamaya da yine parmak uçlarından başlayarak yukarı doğru devam edip, köpükler kaybolana kadar işlemi sürdürmelisiniz.
9. İşlem sonrası ellerinizi kurulamak için kağıt havlu kullanın. Her el için ayrı ve kuru bir kağıt havluyla ellerinizi parmaklardan bileklere doğru kurulayın.
10. Musluğu ise yine kağıt havlu ile kapatın. Bu sayede ellerin tekrardan kontamine olmasını önlemiş olacaksınız.
TOPLUM EĞİTİMİ UZMAN KİŞİLERCE YAPILMALIDIR
İçerisinde bulunduğumuz bu kritik süreçte gerek televizyon programlarında, gerekse sosyal medyada farklı sektör ve branşlardan kişiler çeşitli yönlendirmelerde bulunuyor. Özellikle sosyal medyada sağlıkçıdan çok sağlıkçı taklidi yapan insanların olduğunu dile getiren İç Hastalıkları Hem. alanında Öğretim Görevlisi Ufuk Demirel, “Bu kişiler kuşkusuz kötü niyetli değil; fakat tıp dünyasının yeni tanımaya çalıştığı bir virüs karşısında uzmanlar bile durumu anlamaya çalışıp ne yapılması gerektiğine karar vermeye çalışırken, işin ehli olmayan kişilerin verdiği bilgiler yarardan çok zarar sağlayabilir. Toplum eğitimi, alanda uzman hemşire ve hekimler tarafından yapılmalıdır.” ifadelerinde bulundu.