Bülent Ecevit Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü'nden Yrd. Doç. Dr. Özge Duygu Okur, balın insan sağlığına çok faydalı bir besin olduğunu fakat bu kadar yararlı bir besinin fazla tüketilmesi halinde farklı semptomlara sebebiyet verebileceğini belirtti.
Bülent Ecevit Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Özge Duygu Okur, bal ve pekmez son derece özel, besleyici ve sağlıklı gıda maddeleri olduğunu belirterek, "Genel olarak; bal ve pekmezin yerini alabilecek alternatifler bulunmamaktadır. Her fonksiyonel gıda kendi biyoyararlılığını farklı olarak yansıtmaktadır. Dolayısıyla, hem bal hem de pekmez tüketiminin olması gerekmektedir. Tüketim miktarları açısından da aşırıya kaçmamak gereklidir. Özellikle kış aylarında hastalıklardan korunmak, bağışıklık sistemini güçlendirmek ve benzer etkileri gerçekleştirmek amacıyla farklı tüketim şekilleri ile sakkaroz (çay şekeri) tüketimi yerine bal ve pekmez tüketimi önerilmektedir" dedi.
"Şeker yerine balı tercih edin"
Çay tüketiminde şeker yerine bal tercih edilmesi tavsiyesinde bulunan Okur, "Çayınızın içerisine bir kaşık dolusu, şeker yerine balı tercih edin. Tarihimizin en eski doğal tatlandırıcısı olan bal, yüzyıllardır vücudumuzun doğal şeker ihtiyacını sağlıklı biçimde karşılıyor. Bal, saf boş kalori olan şekere göre sağlığımıza oldukça faydalıdır. Balın ülser ve diğer mide hastalıkları, kalp yetmezlikleri, çarpıntı, kemik hastalıkları, öksürük, alerji, bronşit, kansızlık, boğaz ağrısı, sinir hastalıkları, bazı cilt ve sinir sistemi hastalıkları gibi 500'e yakın hastalığın tedavisinde olumlu etkileri gösterilmiştir. Ayrıca kabızlığı giderdiği, damarları genişlettiği, kan dolaşımını kolaylaştırdığı, kalbi güçlendirdiği, yağ sindirimini kolaylaştırdığı, yara ve yanıkları iyileştirdiği de ileri sürülmektedir. Elde edilen veriler balın bağışıklık sistemini aktive ettiği ve bal yemenin kanser ve kanserin yayılmasına karşı avantajlar sağlayabileceğini önermektedir. Antibakteriyel etkisi sayesinde bal, diş çürüklerine neden olan bakterilerin büyümesini engelleyebilmektedir" dedi.
"Her sabah bir kaşık bal enerjiyi artırıyor"
Bir çay kaşığı büyüklüğündeki balın beyin için gerekli glikoz kaynağınında önemli bir kısmını desteklediğini ifade eden Okur, "Her sabah bir kaşık bal yemek, vücut enerjimizi arttırmaktadır. Bir çay kaşığında 17 gram karbonhidrat bulunduran bal, beyin için gerekli glikoz kaynağının da önemli bir kısmını destekleyecektir. Ayrıca bal, kaslarınızın yorulmadan daha verimli çalışmasını sağlar. Her sabah bir kaşık bal yiyerek vücudumuzu koruyabiliriz. Bir çay kaşığı bal 21 kaloridir. Günlük kalori dengemizi kurduktan sonra, balı rahatlıkla tüketebiliriz. Tüm bahsettiğimiz sağlık etkilerini de göz önüne alarak balın şeker yerine tüketiminin yaygınlaştırılması gerektiği, alternatif tüketim şekillerinin olabileceği, özellikle 12 aylıktan küçük bebeklerde tüketimin olmaması gerektiği söylenebilmektedir" şeklinde konuştu.
"Pekmez günlük vitamin ihtiyacımızı karşılıyor"
Pekmezin de insan vücuduna hızlı enerji kazandırdığını belirten Duygu Okur, günlük 50 gramlık pekmez tüketilmesi durumunda vücudun ihtiyacı olan kalsiyumun da karşılandığına dikkat çekti. Pekmezin günlük vitamin ihtiyacını da karşıladığına yer veren Okur, şöyle devam etti:
"Pekmez, insan vücuduna hızlı (yaklaşık 30 dakika) enerji kazandırmaktadır. Enerjinin hızlı bir şekilde sağlanmasının özellikle yoğun aktivitesi olan çocuklara, sporculara vb. büyük önemi vardır. Sofralarımızda pekmez bulundurduğumuz takdirde, günlük vitamin ihtiyacımızın %20'si karşılanabilecektir. Pekmezde tiamin ve piridoxin (B6) vitaminleri yeterli miktarda mevcuttur. B6 kan hücrelerinin yapımında, sinir sistemi ve cilt sağlığında, vücuttaki yağ ve kolesterol miktarının kontrolünde görevlidir. Üzüm ve pekmez özellikle günlük kalsiyum, demir, potasyum ve magnezyum ihtiyacının da büyük bir kısmını karşılamaktadır. Pekmezin tüketiminin getirileri bununla da kalmayıp, demir yetersizliği durumlarında da yardımcı bir gıdadır. İki yemek kaşığı (20 g) pekmez tüketmekle günlük demir ihtiyacının %35'i karşılanabilir. Kalp atışlarının düzenlenmesinde rol alan potasyum açısından da zengin olan pekmez, vücutta oluşan toksik maddelerin atılması ve alkali-asit dengesinin sağlanması için de kullanılabilir. Pekmez önemli bir kalsiyum deposudur. Dünyada giderek daha önemli bir halk sağlığı problemine dönüşen osteoporoza bağlı kemik kırılmalarının önüne geçilmesi için pekmez tüketim alışkanlığının yaygınlaştırılması gerekmektedir. Kalsiyumun sağlıklı büyüme ve gelişmede, dolaşım ve sinir sisteminde, kan pıhtılaşmasında ve kalp kaslarının normal çalışmasında önemli rolü vardır. Günlük 50 gram civarında pekmez tüketilmesi durumunda, vücudun ihtiyacı olan kalsiyum karşılanmaktadır. Kan yapıcı özelliğinin yanı sıra romatizma ağrılarına iyi gelip kalp sistemini düzenlemekte, bedensel ve zihinsel yorgunlukları gidermektedir. Pekmezin alternatif tüketim şekilleri olabilmektedir. Örneğin pekmez yoğurda katılarak keyifle tüketilebilir. Peynirin üzerine konularak tüketilebilir. Pekmez yaz aylarında özellikle soğuk su ile karıştırılarak şerbet yapılarak da alınabilir. Ayrıca kış aylarında kahvaltılarda tahin pekmez tüketilebilir ve yine pekmez şeker yerine konmak üzere pasta gibi ürünler için de düşünülebilir. Ancak kilo sorunu ve şeker hastası olanları kalori ve şeker alımı yönünden de uyarmak gereklidir. Pekmez tüketiminde dikkat etmemiz gereken bir nokta, geleneksel olarak üretilen pekmezlerde bilinçsiz yapılan aşırı yüksek sıcaklıklarda istenmeyen bileşiklerin oluşması ve sağlık riskinin yüksek olmasıdır. Çünkü oluşan serbest radikaller, birçok hastalığın ortaya çıkışını tetikleyebilmektedir."
İHA