Kaşgarlı Mahmud’un dünya bilim tarihinde büyük bir Türkolog ve ilk diyalektolog olarak Dünya Türkolojisi’nde onurlu bir yere sahip. Sempozyumun açılış konuşmalarını İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Türk Konseyi Genel Sekreter Yardımcısı Mirvoxid Azimov ve Taşkent Devlet Doğu Araştırmaları Üniversitesi Rektörü Rixsieva Gulchehra Shavkatovna yaptı.
Marmara Üniversitesi ve Taşkent Devlet Şarkiyat Üniversitesi’ne teşekkürlerini sunarak başlayan Türk Konseyi Genel Sekreter Yardımcısı Mirvoxid Azimov, “Türk konseyi bu tür etkinlik ve girişimleri tam olarak desteklemektedir. Bu sempozyumun Türk halklarımızın kültürel ve insani bağlarını genişleteceğine ve ortak dilimiz ve tarihimizi daha derinden inceleyerek dünyaya tanıtacağına, ayrıca dayanışmamızı güçlendirmek ve geliştirmek için sağlam bir temel oluşturacağına inanıyorum” dedi.
Kaşgarlı Mahmud’un eserlerinde Türk diline özel bir açıklık getirdiğini aktaran Azimov, Kaşgarlı Mahmud’un Dîvânu Lugâti’t-Türk eserinin tanıtılması ve yaygınlaştırılması için bu eserin diğer Türk dillerine çevrilmesi gerektiğini vurguladı. Azimov, “Atalarımıza ait Dîvânu Lugâti’t-Türk gibi değerli eserlerinin kapsamlı olarak incelenmesinin, zengin tarihimizi ve kültürümüzü dünyaya tanıtmanın yanı sıra Türk devletlerini yakınlaştırmaya ve kardeşlik ilişkilerini güçlendirmeye de hizmet edeceğine inanıyoruz” diyerek konuşmasını sonlandırdı.
Paha Biçilemez Bir Eser: Dîvânu Lugâti’t-Türk
Sempozyumun bir diğer konuşmacısı olan Taşkent Devlet Doğu Araştırmaları Üniversitesi Rektörü Rixsieva Gulchehra Shavkatovna, “Bugünkü toplantı aynı zamanda Türk halklarının ortak tarihi, kültürü, dili ve diğer ortak yönlerinin ortaya çıkarılmasında özel bir yeri olan bir abide şahsiyet olan Kaşgarlı Mahmud’un mirasının araştırılması ve tanıtılması için düzenlenmiştir. Bu sempozyum sadece geçmişimizin incelenmesi, dilimizin tarihi, bilimin gelişimi için değil, aynı zamanda uluslararası ilişkilerimizin gelişimi için de çok önemlidir” diyerek sözlerine başladı.
Kaşgarlı Mahmud’un dünya bilim tarihinde büyük bir Türkolog ve ilk diyalektolog olarak Dünya Türkolojisi’nde onurlu bir yere sahip olduğunu vurgulayan Shavkatovna, Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün önemi hakkında şu sözlere yer verdi: “Büyük Alim Türk dillerini karşılaştırmış, benzerliklerini ve farklılıklarını incelemiş ve Türk dillerinin ilk bilimsel sınıflandırmasını geliştirmiştir. Bu, karşılaştırmalı-tarihsel dilbilim çalışmaları için sağlam bir temel oluşturmuştur.”
Shavkatovna, “Türk Konseyi, Taşkent Devlet Şarkiyat Araştırmaları Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, Marmara Üniversitesi iş birliğiyle düzenlenen Kaşgarlı Mahmud’un hayatı ve paha biçilmez eseri olan ‘Dîvânu Lugâti’t-Türk’e adanan bugünkü uluslararası sempozyum, bu alanda bundan sonraki öncelikli araştırmaların belirlenmesinde özel bir rol oynayacaktır” ifadelerini kullandı. Konuşmasının sonunda katılımcılara teşekkür ederek sözlerini sonlandırdı.
Prof. Dr. Ak: “Bu Çalışma Türk Kültür Mirasını Günümüz ile Buluşturacak”
Konuşmasını yapmak üzere kürsüye gelen İÜ Rektörü Prof. Dr. Mahmut Ak, Dîvânu Lugâti’t-Türk’ün tartışmasız bir şekilde Türk-İslam edebiyatının en önemli kaynaklarından olduğunu vurgulayarak sözlerine başladı. Konuşmasının devamında bu esere yeterince değer gösterilmediğinden bahseden Ak, “Eserin bulunuşu, çeşitli neşirleri ve hatta tercümeleri üzerinden yıllar geçtiği hâlde, maalesef yurt içinde veya yurt dışında bu eserin ihtiva ettiği Türk kültür varlığı bütün olarak ele alınıp işlenmemiş ve değerlendirilmemiş, gerek eser ve muhtevâsı gerekse yazarı hakkında yazılan çeşitli eser ve makaleler, mahiyetleri bakımından Dîvân’daki Türk kültür varlığını bir bütün olarak aksettirmekten uzak kalmışlardır” dedi.
Türkiye ve Türk Cumhuriyetleri arasındaki ilişkilerin daha verimli bir boyuta ulaştırılmasını amaçladıklarını belirten Prof. Dr. Ak, bölge üniversiteleri ile akademik iş birliğini güçlendirmenin öncelikleri arasında bulunduğunu dile getirdi. Bu doğrultuda Özbekistan Taşkent Şarkşinaslık Üniversitesi önderliğinde hazırlanan bu sempozyumun Üniversitelerimiz arasındaki bağı güçlendireceğine ve gelecekte yapılacak ortak çalışmalar için örneklik edeceğine yönelik inancının tam olduğunu aktaran Prof. Dr. Mahmut Ak, “Bu çalışma Türk kültür mirasını günümüz ile buluşturacak” diyerek sözlerini sonlandırdı. Açılış konuşmalarının ardından, Kaşgarlı Mahmud’un Bilimsel Mirası ve Üçüncü Bin Yıl Türkolojisinin Gelişmesinde Rolü Konulu Uluslararası Sempozyum, gerçekleştirilen oturumlarla devam etti. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)