Kulak Burun Boğaz Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayşe Sezim Şafak, koku hastalığına dikkat çekerek tedavisi hakkında bilgi verdi.
Kulak, burun, boğaz hekimlerinin koku hastalıklarını analiz ederken aksamanın hangi basamakta olduğunu anlamaya çalışarak başladıklarını ifade eden Yrd. Doç. Dr. Şafak, "Periferik bozukluklar yani burunla ilgili sıkıntılar iletimde bozukluk yaparken, merkezi sistem bozukları ise daha çok algılama, analiz, hafızada aksamalara yol açar. Periferik bozukluklar basit bir nezle ile olabilirken, burundaki anatomik bir darlık, ya da allerjik yapımıza bağlı, kokladığımız ağır bir kimyasal sonrası koku hücrelerinin hasarlanması ile oluşabilir" dedi.
Merkezi bozuklukların ise beyindeki koku merkezinde hasara sebep olabilen parkinson, alzheimer, multiple skleroz hastalıklarına bağlı oluştuğunu kaydeden Kulak Burun Boğaz Uzmanı Yrd. Doç. Dr. Ayşe Sezim Şafak, "Bazen ise bir tümörün habercisi olabilir. Bazı bireyler ise genetik olarak doğuştan koku alma zafiyeti gösterir. Koku alamıyorum diyorsanız, bu sürecin iyi irdelendiği, ne zaman başladığı, ne kadar sürdüğü gibi en ön önemli sorulara cevap alınan öykünüz bizim için çok önemlidir. Sonrasında endoskopla burun yapılarının iyi incelenmesi, muayene ile ulaşılamayan bölgeler için radyolojik inceleme gerekir. Koku duyunuzun analizi için psikofizik ve elektrofizyolojik testler mutlaka yapılmalıdır. Koku testleri özellikle koku ayırt etme yeteneğimizi, koku hafızamızı, koku tanımlama düzeyimizi ölçer. Aynı zamanda tedavi sonrası iyileşme seviyemizi de saptar" diye konuştu.
Koku bozukluğunun sadece hiç koku alamamak değil fazla koku almak, kötü koku duymak, az koku duymak gibi kavramları da içerdiğini belirten Yrd. Doç. Dr. Şafak, "Özellikle kötü koku alma nörolojik yada psikiyatrik durumlara bağlı olabileceği gibi ameliyat sonrası çalıştığımız ortama bağlı da olabilir" ifadelerini kullandı.
Koku bozuklukları tedavi edilebilir mi?
Koku bozukluklarının tedavisi hakkında da bilgi veren Yrd. Doç. Dr. Şafak, "Bu sorunun genel bir cevabı yoktur. Eğer siz basit bir hava değişimi ya da nezle grip sonrası koku duyunuzda azalma fark ettiyseniz ilaç tedavisi ile çözüm bulanabilecektir. Öte yandan çalıştığınız ortam, yaşınıza bağlı, uzun sürece bağlı azalan koku duyunuz koku hücre harabiyeti ile ilgili olacağından geri gelme şansı düşüktür. Yapılan burun muayenenizde sinüzit, kemik eğriliği, polip gibi tıkanıklık saptanmışsa iletim tipi bir koku zafiyeti var demektir. Gerekli cerrahi müdahale ile yüz güldürücü rahatlama sağlanır. Merkezi sinir sistemi, nörolojik, psikiyatrik koku zafiyetlerinde ilaç ve cerrahi tedavi ile birlikte koku terapisi dediğimiz koku farkındalığını arttırıcı tedavi yapılabilir. Kök hücre uygulamalarını araştıran bir hekim olarak bu konuda doktora yaptığım Yeditepe Üniversitesinde koku zafiyetini kök hücre ile tedavi edilmesine yönelik çalışmalarım devam etmektedir. İlerleyen yazılarımda sizinle paylaşacağım. Şehir hayatında sanayi ve yapay yaşam bizi koku kirliliğine sürüklemekte, biz farkında olmasak da koku hücrelerimizi yıpratmaktadır. Temizlik için kullanılan ağır deterjanlar, çamaşır suları ise uzak durmamız gereken bir diğer önemli husustur" şeklinde konuştu.
İHA