Günümüzde rutin aşılar yaşamı tehdit eden 20’den fazla hastalığa karşı etkili koruma sağlıyor. Dünya Sağlık Örgütü’nün paylaştığı bilgilere göre, aşılama sayesinde difteri, tetanoz, boğmaca, grip ve kızamık gibi hastalıklardan her yıl 3,5-5 milyon ölüm önlenebiliyor.
Buna karşılık özellikle Covid-19 pandemisi nedeniyle rutin aşılamanın yavaşlaması ile dünyanın her bölgesinde kızamık, çocuk felci ve difteri gibi aşıyla önlenebilir hastalıkların salgınlarının arttığı kaydedildi. Dünya Sağlık Örgütü, Amerikan Salgın Hastalık Merkezi gibi kurumların paylaştığı verilere göre aşılama 2020’den bu yana düşüşe geçti. Son iki yıldaki COVID-19 salgını ve buna bağlı kesintiler sağlık sistemlerini zorladı. 2021’de 25 milyon çocuk en az bir rutin aşıyı kaçırdı ve 18 milyon çocuk hiç aşı olmadı. 2021’de yaklaşık 40 milyon çocuk, artan kızamık tehdidi ile karşı karşıya kaldı ve tahminen 128.000 çocuk kızamıktan öldü.
UNICEF ise küresel çapta düşüşe geçen rutin aşılama ile ilgili şu bilgileri paylaştı:
Küresel aşılama azalmaya devam ediyor. 25 milyon çocuk hayat kurtaran aşıları kaçırdı. Bu rakam 2020’ye göre 2 milyon ve 2019’a göre 6 milyon fazla. Difteri-tetanoz-boğmacanın (DTP3) üçüncü dozunun küresel kapsamı yüzde 86’dan yüzde 81’e düşerek 2008’den bu yana en düşük seviyeye geriledi. Ulusal aşılama kapsamına Dünya Sağlık Örgütü ve UNICEF tahminleri de gösteriyor ki; 112 ülke, 2019’dan bu yana DTP3 kapsamında durgunluk veya düşüş yaşadı ve bu ülkelerden 62’si en az yüzde 5 geriledi. Sonuç olarak, 2021’de 25 milyon çocuk aşılanmadı veya eksik aşılandı ve 18 milyona aşı yapılmadı.
Aşılamada arayı kapatma çağrısı
Her yıl Nisan ayının son haftası olan 24-30 Nisan tarihlerinde kutlanan Dünya Aşı Haftası öncesinde aşılamada arayı kapatarak “yetişme” çağrısı yapıldı. Dünya Sağlık Örgütü 2023 yılı Dünya Aşı Haftası temasını “The Big Catch-Up” (Büyük Yetişme) olarak belirledi. Bu tema ile 2019’dan bu yana çeşitli nedenlerle aşı takvimini kaçıranların, özellikle de çocukların, aşılanarak hastalıklara karşı bağışıklık kazanmaları amaçlanıyor. Aşısız çocukların aşılı yaştaşlarına yetişmelerini sağlamak için küresel çağrıda bulunan DSÖ’den yapılan yazılı açıklamada şu ifadelere yer verildi:
Dünya Aşılama Haftası
“DSÖ, Büyük Yetişme teması altında, daha fazla insanın, özellikle de çocukların önlenebilir hastalıklardan korunmasını sağlamak amacıyla ülkelerdeki ilerlemeyi hızlandırmak için ortaklarla birlikte çalışıyor. 2023, temel aşılamada kaybedilen ilerlemeyi telafi etmek için küresel fırsatımızdır. Aşıları kaçıran milyonlarca çocuğa ulaşmamız, temel aşılama kapsamını en az 2019 seviyelerine getirmemiz, aşılama sağlamak ve topluluklarda ve ülkelerde kalıcı koruma oluşturmak için temel sağlık hizmetlerini güçlendirmemiz gerekiyor. Dünya Aşılama Haftası’nın amacı, daha fazla çocuğun, yetişkinin ve topluluklarının aşıyla önlenebilir hastalıklardan korunarak daha mutlu ve sağlıklı yaşamlar sürmelerini sağlamaktır. Her yıl Nisan ayının son haftası olarak kabul edilen Dünya Aşılama Haftası için, küresel aşılama topluluğu aşıların hayat kurtarıcı gücünü kutlamak için bir araya gelir. Bu yılın teması olan The Big Catch-Up (Büyük Yetişme), onları hastalıktan, sakatlıktan ve ölümden korumaya yardımcı olan aşıları kaçıran çocukları bulup aşılamak için acil ve kritik ihtiyaç konusunda farkındalık yaratmak için bir fırsattır” (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)