Yemek sonrası karnın sağ üst köşesinde görülen ağrı ve şişkinlik şikayetleri, safra kesesi taşlarına işaret edebiliyor. Bazen belirti vermeden de gelebilen bu rahatsızlığa karşı erken dönemde önlem alınmaması ise taşların safra kanalını tıkamasına ve daha ciddi tablolara neden olabiliyor. Memorial Kayseri Hastanesi Gastroenteroloji Bölümü'nden Doç. Dr. Alper Yurci, safra kesesi taşları ve safra yolunun endoskopik tedavisi (ERCP) hakkında bilgi verdi.
Taşın kanala düşmesi tehlikeli
Safra kesesinde taş oluşumu ve taşların kese içerisinde kalması, hastada herhangi bir şikayete yol açmayabilir. Ancak taşların kese içinden hareket ederek safra yoluna düşmesi nedeniyle, kişinin günlük yaşamı olumsuz etkilenmektedir. Taşların düşmesi, karın ağrısı ve safranın akışındaki tıkanıklığa bağlı sarılık veya iltihap oluşumuna neden olmaktadır. Özellikle safra yolundan gelen taşlar pankreas kanalını da etkileyerek, yaşamı tehdit edici pankreas bezi iltihaplanmasına yol açmaktadır.
ERCP yöntemi ile ameliyatsız çözüm
Tehlike oluşturan safra kesesindeki taşların teşhisi için çoğu zaman tipik muayene bulguları yeterli olmaktadır. Ancak kesin teşhis için kan, idrar, gaita tetkikleri ve ultrasonografi (US) yapılmalıdır. Bu tetkikler sayesinde kesin teşhise ulaşılmaktadır. Teşhis konusunda sonuca ulaşılamıyorsa bilgisayarlı tomografi, MR gibi diğer görüntüleme yöntemlerine başvurulabilir. Ayrıca safra kanalında bulunan taşlar için ERCP denilen endoskopik girişim hem tanı hem de tedavide kullanılmaktadır. Taşlar, safra kesesinde oluşup, safra yoluna doğru ilerleyebilir ya da safra yolunda oluşabilir.
Büyük taşların kırılması gerekebilir
Safra kesesi alındıktan yıllar sonra taş oluşumu gerçekleşebilir. ERCP yani safra taşlarının endoskopik tedavisi, safra yolundaki taşların ameliyatsız ve girişimsel olarak çıkarılması işlemidir. Taş çıkarma işleminde, safra yolunun ağzını genişletmek için sfinkterotomi yapılmaktadır. Böylece taşlar, bu yöntemle bağırsağa çekilebilmektedir. Daha sonra bu taşlar ERCP yöntemi sayesinde kateter kullanılarak çıkarılmaktadır. Çok büyük taşların, safra yolu içerisindeyken kırılması gerekebilir.
Hasta işlem sonrası kısa sürede normal yaşantısına dönebilir
ERCP sonrasında hasta bir dinlenme odasına alınmaktadır. Şişlik ya da gaz şikayetleri görülebilmektedir. İşlemin etkilerinin büyük bölümü ortadan kalkana kadar hasta gözlem altında tutulmalıdır. Hasta, durumuna göre hastanede kalabilmektedir. Ancak hastalar çoğu zaman dinlenme odasından bir süre kaldıktan sonra taburcu edilmektedir. İşlem sonrasında hasta uyanık ve bilinci açık olsa bile, verilen ilaçlar günün geri kalanında muhakeme yeteneğini ve refleksleri etkilemektedir. Dolayısıyla hastaların araç kullanmamaları ve dikkat gerektiren işlerden kaçınmaları gerekir. Hastaların büyük bölümü 24 saat içerisinde normal yaşamına geri dönmektedir.
Bu rahatsızlıkta çikolata ve yumurta önerilmiyor
Safra kesesinde assemptomatik yani sessiz taşı olanların kilo almaması önerilmektedir. Safra içeriğinin, kolesterol yönünden zengin olmaması için gün içerisinde yeterince sıvı tüketilmeli; aşırı yağlı yiyecekler, çikolata ve yumurtadan uzak durulmalıdır. Safra kesesinde taşı olanlar diyetlerine ve günlük yaşam tarzına dikkat etmelidir. Safra yolunda taşı olan hastalar ise taş tespit edildiği andan itibaren zaman kaybetmeden doktora başvurmalıdır.
İHA