Sağlık ve Sosyal Hizmet Emekçileri Sendikasi (SES) Yönetim Kurulu banka promosyonları ile ilgili açıklamada bulundu. Promosyon sorununun milyonlarca kamu emekçisinin gündemini halen meşgul etmeye devam etmekte olduğuna dikkat çeken SES Genel Merkezi açıklamasında, “Her ne kadar yetkili sendika bir mücadele yürütmediği halde iktidarla birlikte hareket etmenin verdiği avantajla bu konuyu çözdüğünü, biz sağlık emekçilerine müjdelemiş ise de; Her zamanki gibi fiili ve meşru mücadelenin önünü keserek sermayenin önüne kalkan olmuş ve yeni mağduriyetlere de imza atmıştır. Yapılan promosyon protokolleri hızlıca hazırlanmış, bizlerden gelen eleştiriler göz ardı edilmiş ve önerilerimiz dikkate alınmamış, oldu bittiyle maaş promosyonu 25.200 TL kısmı hesaplara yatırılacak geri kalan miktar ise para puan olarak kredi kartlarına yüklenecek denilmişti” dedi.
“Eşitlik İlkesine Aykırıdır”
İstanbul İl Sağlık Müdürlüğünün ve diğer İl Sağlık Müdürlüklerinin yaptığı protokollerdeki durumlarına dikkat çeken SES Genel Merkezi yazılı açıklamasında şu cümlelere yer verdi: “İstanbul İl Sağlık Müdürlüğü ile T.C. Ziraat Bankası arasında imzalanan “Maaş Ödeme Protokolü” Promosyon başlıklı protokolün 16. Maddesinin 3. fıkrasında “15.01.2023 tarihinden itibaren 1.800- TL Bankkart lira yüklemelerine başlanacak olup ilk ödemeden 6 ay sonra 1.000-TL, ikinci ödemeden 6 ay sonra 1.000-TL daha kredi kartlarına Bankkart lira ödemesi yapılacaktır” denilerek Bankkart lira yüklemelerinin ne şekilde yapılacağı açıklanmıştır. Fakat bu madde eşitlik ilkesine, Medeni Hukuk ve Borçlar Hukukunun sözleşme serbestisi ilkesine açıkça aykırıdır. Şöyle ki; 15.01.2023 tarihinden sonra bazı personelin önce kredi kartlarına Bankkart lira yüklenmiş, daha sonra bu tutarlar personelin banka kartlarına aktarılmış, daha sonra tekrar kredi kartlarına aktarılmıştır. Bu süreçte Ziraat Bankası kredi kartı sahibi olmayan ya da icra borcu bulunduğu veya kredi kartı verilmesine engel durumları bulunduğu ya da bankanın herhangi bir sebeple kredi kartı vermediği personele protokol kapsamında taahhüt edilen 1.800- TL Bankkart lira yüklemesi yapılmamış olup, mağduriyet yaşayan kişilerin Bankaya yaptığı başvurularda kişilere Banka tarafından “kredi kartlarının bulunmadığı” gerekçesiyle Bankkart Lira yüklenmeyeceği bilgisi verilmiştir.”
“Açık Rızaların Alınmadığı Sözleşmeler Düzenlenemez”
Sözleşme yapma özgürlüğünün kişinin dilediği kişi ile sözleşme yapabilmesini ve (tip sözleşmeler istisna olmak üzere) sözleşme maddelerinin tarafların özgür iradeleri ile müzakere ve kabul edilmesi gereğini ifade edeceğine dikkat çeken SES Yönetim Kurulu, “Hiç kimse istemediği bir sözleşme yapmaya ve kredi kartı kullanmaya zorlanamayacağı gibi, kurumlar da kişileri temsilen onların iradesini yansıtmayan, açık rızalarının alınmadığı sözleşmeler düzenleyemezler. Anayasanın eşitlik ilkesi idarenin uymakla yükümlü olduğu temel ilkelerden biri olup “kredi kartı sahibi olmayan personele Bankkart lira yüklenmemesi” sonucunu doğuran bir maddenin protokolde yer alması protokolü Anayasanın 10. maddesine aykırı hale getirmektedir” dedi.
“Eşitlik İlkesine Aykırılık Sözleşmeden Çıkarılmalı”
Tarafların sözleşmenin konusunu belirlemede ve sözleşme düzenlemede özgür olmaları, sözleşmenin emredici hukuk kurallarına, kişilik hakkına, kamu düzenine ya da ahlak ve adaba, iyi niyet kurallarına aykırı bir sözleşme yapabilecekleri anlamını taşımayacağının belirtildiği yazılı açıklamada, “Dolayısıyla Anayasa’nın eşitlik ilkesine aykırılık taşıyan bu maddenin sözleşmeden çıkarılması gerekmektedir. Uygulamalardan görüldüğü üzere “Bankkart Lira” personelin sahip olduğu “Bankkart” lara yani bankamatik kartlarına da yüklenebilmektedir. Ayrıca Ziraat Bankasının reklamlarında “Bankkart”lar; banka kartı ve kredi kartının aynı kartta birleştiği kart” olarak tanımlanmaktadır. Kaldı ki talep edildiği halde banka tarafından kredi kartı verilmeyen personele, kişilerin kredi kartı özelliği bulunan Bankkartları bulunduğu halde tekrar aynı banka tarafından, kredi kartı sahibi olmadıkları gerekçesiyle Bankkart Lira verilmemesine sebep olacak şekilde protokol düzenlenmesi idarenin sahip olmadığı bir yetkinin kullanılması (yetki gasbı) niteliğindedir” cümleleri yer aldı.
“Mülkiyet Hakkının İhlali Söz Konusudur”
“Protokol ile düzenlenmesine ve bu tutarların kişilerin Bankartlarına yüklenme olanağı bulunmasına rağmen Bankanın hukuki bir gerekçe olmadan hak sahiplerinin bu tutarlardan yararlanmalarının engellenmesi örnek AYM kararlarında belirtildiği gibi Anayasa’nın 35. maddesinde güvence altına alınan mülkiyet hakkının ihlali sonucunu da doğurmaktadır” diyen SES, “Türk bankacılık sektörünün düzenlemesinden 5411 sayılı Bankacılık Kanunu çerçevesinde BDDK sorumludur ve 5464 sayılı Banka ve Kredi Kartları Kanunu gereğince de görev ve sorumlulukları belirli olan bu kurumun ve Rekabet Kurumu’nun bir kamu bankası lehine haksız rekabet oluşturan bu uygulaması karşısında harekete geçmesi ve haksız rekabeti önleyici müdahalede bulunması gerekli ve zorunludur. Yukarıda sayılan sebeplerle “Bankart” larına “Bank kart Lira” yüklemesi yapılmayan personelin mağduriyetinin ivedilikle giderilmesinin sağlanması, aksi halde protokolün iptal edilmesi ve kişilerin mülkiyet hakkının ihlali sonucunu doğuracak şekilde protokol düzenleyen personel hakkında tazminat ve ceza sorumluluğuna gidilebileceği hususu Kamuoyunun bilgisine ve değerlendirmelerine saygıyla duyururuz” konularına dikkat çekti. (BSHA – Bilim ve Sağlık Haber Ajansı)