Batman'ın Hasankeyf ilçesinde bulunan 540 yıllık tarihi Zeynel Bey Türbesi, 2 kilometre uzaklıkta bulunan Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na yerleştirildi.
Batman'ın Hasankeyf ilçesinde bulunan türbe, Ilısu Barajı'nın suları altında kalmaması amacıyla 12 Mayıs Cuma günü Türkiye'de ilk kez kullanılan bir yöntemle Hasankeyf Yeni Kültürel Park Alanı'na taşındı. Sabah saatlerinde başlanan yerleştirme işlemi, 4 saat sürdü. Orman ve Su İşleri Bakanı Veysel Eroğlu, Kültür ve Turizm Bakanı Nabi Avcı'nın Ankara'dan Batman'a gerçekleştirilen telekonferans bağlantısıyla izlediği türbenin yerine yerleştirilme işlemi tamamlandı.
"Cuma günü yüreğim kıpır kıpırdı"
Tanıtım filmlerinin izlenmesinin ardından konuşan Bakan Veysel Eroğlu, çok büyük heyecan içinde olduğunu belirterek, "Hayatımda 3 yerde büyük bir heyecan duydum. Birincisi, 1994 yılında İstanbul'da su bitmek üzereydi, birdenbire kafamda yeni bir proje belirdi; acaba burada başarılı olup o korkunç su sıkıntısını giderebilecek miyim diye, ikincisi de Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti'ne su verileceği zaman, üçüncüsü de Kültür ve Turizm Bakanlığı adına türbe taşınırken yüreğimde büyük bir heyecan oldu. Acaba bu taşınırken bir eksiklik olur da bir sıkıntı doğar mı? Zeynel Bey Türbesi çok eski bir yapı bu yüzden acaba bir sıkıntı olur mu taşırken? Çünkü onun sıkıntısı bize yansır. Gerçekten Cuma günü de yüreğim kıpır kıpırdı, Allah'a şükür bugün artık yerine koyacağız" ifadelerini kullandı.
Bakan Eroğlu, Ilısu Barajı ve HES Projesi ile ilgili bir sunum yaparak, mevcut Hasankeyf ve Yeni Hasankeyf'i karşılaştırdı.
"Bunu yaptırmamak için bizi çok meşgul ettiler"
Bakan Eroğlu, Ilısu Barajı'nın yapılmaması için Avrupa'dan çok karşı çıkanların olduğunu kaydederek, "Bunu yaptırmamak için bizi çok meşgul ettiler ama neticede dedim ki; biz bunu yaparız, gerekirse kendi öz kaynağımızla, kendi mühendisimiz ve mimarımızla. Sular altında kalacak olan eserlerin tamamını da taşıyacağız. Hasankeyf, belki o bölgenin en muhteşem kültür hazinesinin sergilendiği bir mekan haline gelecek. Yüzde 80'i sular altında kalmıyor ama yüzde 20'si sular altında kalıyor şu anda bunları tespit eden koruma kurulları, Kültür ve Turizm Bakanlığımızın yetkililerince denildi ki; "8 tane eseri taşıyalım." Bunlardan birincisi Zeynel Bey Türbesi, en zor olan, El-Rızk Camii, Süleyman Han Camii'nin mimari unsurlarını, Koç Camii'nin mimari unsurlarını taşıyacağız, Kızlar Camii, Orta Kapı, Artuklu Hamamı ve İmam Abdullah Zaviyesi olmak üzere onları taşıyacağız. Hepsinin taşınacağı yerler belirlendi ve şimdi de biz Zeynel Bey Türbesi'ni yeni yerine taşıdık. Mevcut yer su altında kalmayacak yer olacak dolayısıyla azami su kotundan 65 metre daha yukarıda bir de 2 kilometre de uzağa taşımamız gerekiyordu, buna Cuma günü başladık. Cuma günü ilk defa yeniden yerleşim yerine taşındı" şeklinde konuştu.
"Yıkılacak bir türbeyi kurtardık"
Kendisinin türbenin tek parça halinde taşınmasını istediğini söyleyen Bakan Eroğlu, şunları kaydetti:
"Bizim bunu tek parça taşıyacak gücümüz var diye ısrar ettik, neticede proje yapıldı, bu tek parça taşıma yöntemi benimsendi. Dünya tarihine geçecek örnek bir çalışma, ben emeği geçen herkesle gurur duyuyorum. Her şeyi ile teknoloji harikası. Biz burada Hasankeyf'i dünyanın en muhteşem tarihi eserlerinin sergileneceği ve şehircilik açısından muhteşem bir ilçe haline getiriyoruz. Dünya tarihinde bütün kültürel eserlerin taşındığı, korunduğu ve özel müze yapıldığı, bütün arkeolojik kazılarının tamamlandığı aynı zamanda yeniden yerleşiminde o bölgenin mimarisine uygun bir şekilde yapıldığı bir örnek olarak tarihe geçecek diye düşünüyorum. Yeni taşınacak yerde depreme karşı da bir takım koruyucu tedbirler aldık. Türkiye, en ileri teknolojileri yapacak güce sahiptir artık. Tabii Zeynel Bey'e de Cenab-ı Allah'tan rahmet diliyoruz, kendisinin yerini kaydırdık kusura bakmasın, hakkını helal etsin ama yıkılacak bir türbeyi kurtardık."
"Dünyada her gün böyle şeyler olmuyor"
Bakan Nabi Avcı ise, emeği geçenlere teşekkür ederek, "Genellikle biz Türklerin ihmal ettiğimiz bir şey var. Kendi yaptıklarımızı gereği gibi takdir edip özellikle gençlere, çocuklara ve başkalarına anlatmak konusunda maalesef çok becerikli değiliz. Dünyada her gün böyle şeyler olmuyor, bu dünyada bir ilk ve gerçekten bir tarafıyla mühendislik harikası bir tarafıyla da Türkiye'nin ve Türk milletinin tarihi eserlerine verdiği değerin gösterdiği kadir, kıymetin bir nişanesi. Dolayısıyla mühendislikle tarih bilincinin böylesine anlamlı bir şekilde bir araya geldiği bir hikaye var burada ve biz bunu çok sıradan bir hikayeymiş gibi kabullenmeye de çok yatkınız. Bu sıradan bir hikaye değil, onun için inşallah Kültür ve Turizm Bakanlığımızın Eski Eserler ve Müzeler Genel Müdürlüğü ile Orman ve Su İşleri Bakanlığımızın Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü birlikte bu hikayeyi değişik mecralarda, değişik hedef kitlelerine yönelik olarak bunun belgeseli olacak, bilgisayar oyunu olacak, logoları olacak, oyunları olacak böylece çocuklarımız hem ne yapıldığını, nasıl yapıldığını görerek bir özgüven tazelemesi imkanı bulacaklar hem de Hasankeyf'e sadece böylesine incelikli bir mühendislik çalışması sonucunda taşınmış olan bina bu bina diye görmeye gelecekler. Zeynel Bey Türbesi artık sadece bizim tarihimizdeki işgal ettiği yer itibariyle değil aynı zamanda bu taşınma sürecine konu olması itibariyle de ayrı bir değer kazandı" diye konuştu.
İki Bakan, video konferans ile Batman'a bağlandı ve Zeynel Bey Türbesi'nin yeni yerine yerleşmesini canlı olarak izlerken keyifli anlar yaşandı. Bakan Eroğlu, türbeyi korumaya alacaklarını, kameralar koyacaklarını ve müzedeki görevlinin de sürekli kameradan 24 saat takip etmesini sağlayacaklarını kaydetti. Bakan Avcı ise türbenin restorasyon çalışmalarının mümkün olan en kısa sürede tamamlanacağını bildirdi.
Hasankeyf'ten 4 saatte taşınan Zeynel Bey Türbesi'nden sonra aynı bölgedeki 8 eser de aynı yöntemle taşınacak.
İHA