Travmalı hastalara ilk müdahalenin önemine dikkat çeken Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Necdet Işıklı, "Bu tür travmalarda öncelik hastaya zarar verilmeden müdahale yapmaktır. Olay yerine gelen sağlık personelinin amacı bir an evvel hastayı sağlık kuruluşuna yetiştirmek hastanın yaşamsal fonksiyonlarını desteklemektir" dedi.
Diyarbakır Özel Genesis Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Necdet Işıklı, travma durumunda hastaya yaklaşım ve yanlış yaklaşımlar sonucunda ortaya çıkabilecek durumlara ilişkin bilgi verdi. Travmaların en önemli nedenlerinin başında trafik kazalarının geldiğini belirten Işıklı, bu tür travmalarda önceliğin hastaya zarar verilmeden müdahalesini yapılması olduğu kaydetti. Travmalarda kırıklarla sık sık karşılaşıldığını vurgulayan Işıklı, bel kırıklarına yanlış bir müdahalenin hastayı felç olma riski ile karşı karşıya bırakacağına dikkat çekti.
"Amaç, yaşamı tehdit eden durumu ortadan kaldırmaya çalışmaktır"
Travmanın tek bir vücut bölgesi organ veya sistemin yaralanması olduğunu belirten Işıklı, "Günümüzde en önemli nedeni trafik kazalarıdır. Ayrıca iş kazaları ateşli silahlı yaralanmalarda delici kesici yaralanmalarda, afetlerde (sel, deprem) yaralanmalardır. Bu tür travmalarda öncelik hastaya zarar verilmeden müdahale yapmaktır. Olay yerine gelen sağlık personelinin amacı bir an evvel hastayı sağlık kuruluşuna yetiştirmek hastanın yaşamsal fonksiyonlarını desteklemektir. Travmatik ölümler ilk dakikadaki ölümlerdir. Eğer bir kaç saat içinde ölümler mevcut ise bunun nedenleri hava yolu tıkanmaları, beyin kanamaları, akciğer, karaciğer, dalak yaralanmaları, leğen kemiği kırıklarıdır. Toplumun bu anlamda eğitimlerin verilmesi gerekmektedir. Amaç ani gelişen ve yaşamı tehdit eden durumu engellemeye, ortadan kaldırmaya çalışmaktır" dedi.
Travma durumunda yapılması gerekenler
Travmalı hastaya yaklaşımda yapılması gerekenleri anlatan Işıklı, travma durumunda hava yolunun açılması, yabancı cisimlerin (ağızda ve burunda) temizlenmesi, kanama var ise tampon yapılması, boyun kemik kırıkları olma olasılığı nedeniyle hareket ettirmeden boyunluk takılması gerektiğini söyledi.
"Felç olma riski mevcuttur"
Büyük travmalarda kemik kırıkları ile sık karşılaşıldığını vurgulayan Işıklı, sözlerine şöyle devam etti:
"Kırık tanım olarak kemik bütünlüğünün bozulmasıdır. Açık ve kapalı kırıklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Çıkık kırıklarda kemik uçları dış ortam ile temas halindedir ciltte kanama olur. Bazen kırık uçları damarları yırtıp aktif kanama sebep olabilirler. Kırık olan bölgede şekil bozukluğu hareket kısıtlılığı şişlik ve yaygın hassasiyet mevcuttur. Kırıklarda ilk yardımda öncelikle hayatı tehdit eden yaralanmalara öncelik verilir. Yaralı hareket ettirilmez kırık şüphesi olan bacak veya kol kemikleri karton tahta gibi sert cisimler ile tespit edilir. Kırıkta kanama var ise temiz bir tampon ile kanayan bölge kapatılır. Leğen kemiği (pelvis) kırıkları yüksel enerjili travmalar sonucu oluşur. Yani, trafik kazaları, yüksekten düşme gibi travmalar sonucu meydana gelir. Kırık uçlarında yaygın kanama oluşur. Hastaların pek çoğunda dikkat edilmez ise yüksek miktarda kan kaybı (hıpovolemik şok) sonucu ölüm oluşur. Uyluk, baldır, kol kırıklarında da kanama sık gelişir bu bölgelerdeki kırıklarda damar ve sinir yaralanmaları da eşlik edebilir. Bu nedenle kırıklar oluştuğunda tespit etme çok önemlidir. Bel (vertebra) kırıkları trafik kazaları yüksekten düşme gibi durumlarda oluşur. dikkat edilmesi gereken durumlardır. Yaralı hareket ettirilmemelidir. en sık gelişen komplikasyon medulla spinalis (omurilik) yaralanmalarıdır. Beraberinde felç olma riski mevcuttur."
İHA