Türkiye'nin önemli fidan üretim merkezlerinden biri olan ve dünyada ilk kez ardıç tohumunu çimlendirmeyi başaran Isparta Eğirdir'deki Orman Fidanlığında, ardıç ve sedir başta olmak üzere pek çok yabani meyve fidanı ile kamu ve özel sektörün ihtiyacı karşılanıyor. Yılda yaklaşık 10 milyon civarında fidan üretimi gerçekleştirilen Eğirdir Orman Fidanlığı, tohum toplama yoluyla bölgedeki orman köylülerine de önemli bir ek gelir sağlıyor. Yöreden toplanan tohumlar kadınların elleriyle işlenerek dikime hazırlanıyor.
Isparta'nın Eğirdir ilçesinde bulunan Orman Fidanlık Müdürlüğü, yılda yaklaşık 10 milyon ağaç fidanı üretimi gerçekleştirerek, kamu ve özel sektörün ihtiyacını karşılıyor. Çalışmalar hakkında bilgi veren Isparta Orman Bölge Müdürlüğüne bağlı Eğirdir Orman Fidanlık Müdürü Alime Divrik, yılda 2,5 milyon civarında sedir fidanı ürettiklerini belirterek, "Bunun yanında karaçam ve kızılçam fidanı yetiştiriyoruz. Ağaçlandırma sahaları ya da özel sektördeki peyzaj firmalarına satış yapıyoruz. Ayrıca kamu kurum ve kuruluşlarının fidan ihtiyacını da karşılıyoruz. Türkiye'nin birçok bölgesine fidan gönderiyoruz" dedi.
"Yılda 10 milyon fidan üretiliyor"
Yılda 10 milyon civarında fidan üretimi gerçekleştirdiklerini kaydeden Divrik, Isparta'nın, sedir ve ardıç türleri için önemli bir bölge olduğuna işaret ederek, "Isparta yöresinde yetişen sedir türleri, birçok bölgeye göre daha kaliteli ve anıtsal nitelikte ağaçlar bulunuyor. Burada bizim iki tane önemli tohum alanımız var. Bunlar orman araştırma müdürlüklerimiz tarafından tescillenmiş alanlar, biz tohumları bu alanlardan topluyoruz. Fidan üretim rakamı, her yıl toplayabileceğimiz kozalak miktarıyla ilgili. Normalde ardıç ağaçları iki üç yılda bir bol tohum veriyor. Bunun için her yıl düzenli olarak istediğimiz rakamda fidan üretemiyoruz. Bol tohum yıllarında istediğimiz düzeyde tohum toplayıp fidan üretimimizi artırmak için çaba sarf ediyoruz. Bu yıl da ardıç ağaçları için bol tohum yıllarından biri. Bu yıl 48 ton ardıç tohumu topladık. Yöre köylüleri bizim tespit ettiğimiz dağlık ve ormanlık alanlarda tohum toplamayı sürdürüyor. Biz de alımları sürdüreceğiz. 2,5 liradan satın aldığımız tohumlar, köylüye de bir gelir sağlamış oluyor" diye konuştu.
Sedir ve ardıç için en uygun bölge
Sedir ve ardıç ağaçlarının Eğirdir yöresinin iklim şartları ve toprak yapısına çok uygun türler olduğunu vurgulayan Fidanlık Müdürü Divrik, "Çünkü bu yöre hem karasal iklim hem de Akdeniz ikliminin geçiş noktası durumunda. Bu nedenle yükseklerde hem ardıç türlerine uygun alanlar var hem de Akdeniz iklimine uygun, Toros sedirinin yetiştiği alanlar var. Bu iki tür de buranın ekolojik türü" dedi.
"Meyveli ağaç türleri de yetişiyor"
Son yıllarda yabani meyve türlerinin yetiştirilmesine de ağırlık verdiklerini kaydeden Divrik, alıç, üvez, geyik elması, ahlat, hünnap, kızılcık ve birçok yabani meyve üretimi yaparak doğadaki yaban hayvanlarının beslenmesine katkı sağlamayı amaçladıklarını belirtti. Divrik, "Aynı zamanda orman sahalarına dikim yapan meslektaşlarımız, bu alanlara yüzde 10 civarında yabani meyve dikiyor. Özellikle Isparta yöresinin doğasını gözlemleyerek burada bulunan yabani meyveleri tespit edip, bunların tohumlarından fidan üretimine başladık. Yılda yaklaşık 250-300 bin civarında yabani meyve türü üretimini yaparak ormanlık alanlara dikimini gerçekleştiriyoruz" bilgisini verdi.
"Bal orman projesiyle lavanta üretimine başlandı"
Fidanlıkta son yıllarda bölgede oldukça yaygınlaşan lavanta üretimi de yaptıklarını dile getiren Divrik, bunun yanında biberiye ve kekik gibi türlerin de üretildiğine dikkat çekerek, "Bakanlığımızın bal ormanı kurulmasıyla ilgili projesinin ardından lavanta üretimine başladık. Lavanta talepleri çok fazla oldu. Piyasaya da satış yapıyoruz, Bakanlığımıza bağlı birimlerin ihtiyacını da karşılıyoruz. Yabani türlerin hepsinden piyasaya satış da yapıyoruz. Özel sektör de buradaki üretimden yararlanıyor" dedi.
"Tohumlar, kadın ellerinde işleniyor"
Eğirdir'deki Orman Fidanlığında, yöreden toplanan tohumlar kadınların elleriyle işlenerek dikime hazırlanıyor. Geçmişte yalnızca ardıç kuşunun sindiriminden geçerek çimlenebilen ardıç tohumları, fidanlığın eski yöneticilerinden Orman Yüksek Mühendisi Hazin Cemal Gültekin'in uzun yıllar süren özverili çabalarıyla doğal malzemeler kullanılarak çimlendirilmişti. Dünya ormancılık tarihine geçen buluşun ardından 2006 yılından bu yana başarılı biçimde ardıç fidanı üreten fidanlıkta, meşe külü, sirke ve limon gibi malzemelerle ardıç kuşunun sindirimi taklit edilerek uygun ısı ortamı eşliğinde ardıç fidanları yetiştiriliyor.
İHA