Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası kısaca VOB olarak bilinmektedir. Vadeli işlemleri ve opsiyon süreçlerini kontrol etmek için vadeli işlem ve opsiyon borsası bakanlar kurulu kararıyla faaliyete geçmiştir. Özel hukuk ve tüzel kişisidir. VOB bakanlar kurulu desteği ile kurulan ilk özel borsa olma özelliği taşıyor. Gereken her türlü işlemi yapıldıktan sonra 4 şubat 2005 tarihinden itibaren hizmete geçmiştir. Bu bahsedilen vadeli işlemler VOB tarafından hayata geçirilmiştir.
SPK kontrolünde hizmet veren VOB 2007 senesine kadar başarılı bir biçimde giderek işlem hacmini oldukça yükseltmiştir. 1 milyar TL’ye yüksek hacmi ile VOB 2009 senesinde ilk çeyrekte dünyanın en hızlı gelişim gösteren ve büyüyen 3’üncü vadeli işlem borsası olma özelliğine sahip olmuştur.
VOB İşlemleri Nasıl Yapılır
Finansal piyasalar alım satım yapılan araçların vadesine göre ikiye ayrılır. Spot piyasa ve türev piyasa olarak iki kısımdan oluşur. Spot piyasalar belli bir parasal değerin yatırımının ve aracının karşılığına denk gelen paranın işlemlerin oluşması sonucunda takas günü sahibinin değiştiği piyasalardır. Bunlara örnek hisse senedi, tahvil ve bono piyasalarıdır.
Türev piyasalar ise alım satımı gerçekleşecek olan bir yatırım aracının, işlemin yapıldığı tarihten ileri bir tarihinde teslimatının ve ödenmesinin yapılmasıdır. VOB işlemleri türev piyasasına ait işlemler olan bilinir. Ve bu işlemler futures sözleşmesi olarak adlandırılmaktadır. Bu faaliyetler genel olarak organizesi tamamlanmış piyasalarda işlem almaktadır.
İlk VOB İşlemi
Organize olmuş piyasalarda işlem görmüş VOB işlemleri sözleşmelerinin ilk örnekleri 1967 yılında Japonya’da faaliyete gelmiştir.
Pirinç üretimi teminatı gösterilerek piyasada para değeri kabul görmüş alındı belgesi çıkmıştır. Pirinç fiyatında oluşan spekülasyonlara göre belgelerin değerinin değiştiği ifade edildiğinde spekülatörler sayesinde ilk VOB işlemleri olarak “Dojima Pirinç Piyasası” faaliyete geçmiştir. Fakat pirinç satım alımının fiziki alım ve satımına imkan vermemesinden dolayı, pirincin spot piyasalarında meydana gelen fiyatlarla vadeli piyasalarda meydana gelen fiyatların etkileşimi kesilmiş ve yüksek düzeyde spekülatif hale geçmiştir.