Samsun'un Çarşamba ilçesine bağlı Kurtahmetli Mahallesi'nde bulunan tarihi "Paşa Mezarlığı" bakımsızlıktan yok olma tehlikesi ile karşı karşıya.

Çarşamba Kurtahmetli Mahallesi'nde bulunan "Paşa Mezarlığı" olarak adlandırılan mezarlıkta yapılan araştırmalara göre; kökeni Osmanlı dönemlerine dayanan bir hanedanın ailesinin mezarlığının bulunduğu öğrenildi. Yine yapılan araştırmalarda "Haznedaroğulları" olarak adlandırılan bu ailenin Çarşamba bölgesi dışında Karadeniz Bölgesi'nde etkili ve söz sahibi olduğu iddia edilmekte.

Paşa Mezarlığı konusunda muhtarlık yaptığı dönemlerde defalarca müracaatlarda bulunduğunu dile getiren eski Kurtahmetli Mahallesi Muhtarı Üzeyir Torun, "Orta Asya'dan gelme Kurt Ahmetli kabilesinin burada yaşadığı hatta köyümüzün de ismini burada yatanlardan aldığı söylenmekte. Bu ailenin mezarlığının bakımı için bakıcı tutulduğu ve yıllarca para gönderilerek bu mezarlıkların bakımının gerçekleştirildiğini bizden öncekiler hep anlatıyordu. Bu para yardımının 20-30 yıl önce kesildiği de söyleniyor. Şimdi de gördüğünüz gibi mezarlığa sahip çıkan yok. Definecilerin yuvası oldu burası. Gece-gündüz buralar hep kazıldı. Bir şey de bulamadılar. Mezarlara zarar verdiler. Bu mezarlığı incelemek amacıyla üniversitelerden öğrenciler, öğretim üyeleri geldi. Baktılar, incelediler. Ancak herhangi bir bakım yok. Yöre sakinleri olarak bu tarihi esere sahip çıkılmasını istiyoruz" dedi.

Mahalle sakinlerinden 64 yaşındaki Abdullah Erdoğan ise, "Önceden babam ve dedem anlatıyordu. Ben de onlardan duyuyordum. Bu mezarlığın bakımı için önce dedeme daha sonra da babama bakım parası verilmiş. Dedemden itibaren bu mezarlığa 60-70 yıl bakılmış. Babamın vefatından sonra da buraya herhangi bir bakım parası gelmedi. Daha sonra buraya bakan da olmadı. Defineciler burayı hep talan ettiler. Mezarlar açıldığı için kafatasları göründü. Biz o kemikleri geri yerlerine koyduk" diye konuştu.

Paşa Mezarlığı kitap konusu oldu

Kurtahmetli Mahallesi'nde bulunan mezarlıkta bulunan aileler hakkında Ondokuz Mayıs Üniversitesi (OMÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi Doç. Dr. Rıza Karagöz tarafından kitap haline getirildiği de öğrenildi. Kitapta Karadeniz'de bir hanedan kurucusu olduğu söylenen Haznedarzade Süleyman Paşa'nın hayatı, Osmanlı döneminde üstlendiği görevlerinden bahsediliyor. Tarihçiler ve Kurtahmetli Mahallesi sakinleri mezarlığın çok eski tarihlere dayandığı ancak bakımsızlık nedeni ile yok olmaya yüz tuttuğunu belirterek yetkililerden yardım istediler.

Konu hakkında yaptığı araştırmalar bulunduğunu anlatan Doç. Dr. Rıza Karagöz, "Hazinedarzadeler III. Selim zamanından itibaren Tanzimat döneminin ilk yıllarına kadar Orta ve Doğu Karadeniz Bölgesi'nde Canik muhassıllığı, Trabzon Valiliği, Karahisar-ı şarkî Voyvodalığı, Gönye Mutasarrıflığı ile Faş ve Anapa Muhafızlığı gibi önemli devlet görevlerinde bulunmuş kişilerin mensubu bulunduğu bir hanedandır. Aile mensuplarının, merkeziyetçi otoritenin etkin kılındığı II. Mahmut döneminde işbaşında oluşu ve merkezî yönetimle uyumlu bir tavır sergilemesi dikkat çekicidir. Pek çok hanedan ve âyan ailesinin kökünün kurutulduğu veya siyasî nüfuzunun kırıldığı bu dönemde Hazinedarzadelerin devletle uyumu ailenin varlığını korumasında ve Cumhuriyet dönemine intikalinde etkili olmuştur. Sözü edilen tarihi kişilerin dışında geçmişten bugüne Hazinedarzade ailesinden gelen ve Türkiye'nin muhtelif yerlerine dağılmış vaziyette yüzlerce kişiden bahsedilebilir. İstanbul, Ankara, Trabzon, Ordu, Samsun, Ünye, Fatsa, Merzifon gibi ülke içindeki şehirlerde ikamet edenlerin yanı sıra yurt dışında da yaşayanlar vardır. Bunlar arasında burada adlarından bahsetme fırsatı bulamadığımız üst düzey memuriyetlerde bulunanlar olduğu gibi çeşitli mesleklerde ün yapmış olanlar da vardır" şeklinde konuştu.

İHA