Moğolistan'ın başkenti Ulanbator'a yaklaşık bin kilometre mesafedeki, Duha Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Tsagaannuur ilçesinde, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığının (TİKA) desteğiyle Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müze binası kuruldu ve 82 aileye gıda yardımı yapıldı.

TİKA dünyanın farklı ülkelerinde yaşayan Türk topluluklarına desteklerini sürdürüyor. Bu kapsamda Moğolistan'ın başkenti Ulanbator'a yaklaşık bin kilometre mesafedeki, Duha Türklerinin yoğun olarak yaşadığı Tsagaannuur ilçesinde, TİKA'nın desteğiyle Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müze binası kuruldu. Ayrıca TİKA tarafından Duha Türklerinden 82 aileye gıda yardımı da yapıldı. Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müze binası düzenlenen törenle hizmete açıldı. Açılış töreni, TİKA Başkan Yardımcısı Mehmet Süreyya Er, TİKA Başkan Danışmanı Kamil Kolabaş, TİKA Ulanbator Program Koordinatörü Veysel Çiftci, Tsagaannuur İlçe Kaymakamı H.Myagmarjav, "Tayga Melodisi" Duha Türkleri STK Başkanı Ulziisaikhan Sodov, Doç. Dr. Mustafa Aksoy, Şaban Abak, Tsagaannuur İlçe Temsilciler Kurulu Başkanı Navchaa Sodov ve yerel halk ile basın mensupları katıldı.

TİKA Başkan Yardımcısı Er açılış törende yaptığı açıklamada projenin önemine değinerek, "Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müze Projesi, "Tayga Melodisi" isimli sivil toplum kuruluşunun talebi üzerine başlatılmışsa da tüm Duha Türklerinin faydalanabilmesi için gerçekleştirilmiştir. Ayrıca geçmişteki projelerimiz gibi bu proje de bölge halkının hizmetindedir. Moğolistan Cumhurbaşkanı Ts. Elbegdorj tarafından 29 Mart 2013 tarihinde yayınlanan genelge ile kaybolmaya yüz tutan etnik grup olarak belirlenen Duha Türklerine ait tarihi ve kültürel mirasın bu tesis ile muhafaza edilmesi, gelecek nesillere aktarılması sağlanacaktır. Türkiye Cumhuriyetini temsilen TİKA olarak Moğolistan'da eğitim, sağlık başta olmak üzere birçok alanda yaptığımız yüzlerce projede olduğu gibi Moğolistan'ın yanında olmaya devam edeceğiz" diye konuştu.

Çiftci ise daha önce TİKA tarafından Duha Türklerine yönelik gerçekleştirilen projeleri hatırlatarak, Aralık 2014'te Duhalar için hayatî öneme sahip geyiklerin olası bir felaketle karşılaşmaması için 20 baş damızlık geyik temin edilmesi ve 2015 yılında Tsagaannuur İlçe Okulu'nda gerçekleştirilen tadilat ve tefrişat projelerini anlattı. Çiftçi, Duha Türkleri Araştırma Merkezi ve Müze Projesinin açılışı için Tsagaannuur'da olmaktan duyduğu memnuniyeti dile getirerek konuşmasını tamamladı.

Sodov da, Duhalar olarak kültürlerinin ve adetlerinin geleceğe aktarılması konusunda böylesine önemli bir projeyi daha önce hayal dahi edemediklerini belirterek başta Türk halkı ve TİKA olmak üzere projede emeği geçen herkese şükranlarını sundu. Tayga Melodisi Duha Türkleri STK Başkanı Sodov, konuşmasının devamında Türkiye Cumhuriyetinin maddi ve manevi olarak yanlarında olduğunu görmekten dolayı son derece mutlu olduklarını ifade etti. Kültürleri kaybolmaya başlayan topluluklardan olan Duha Türklerine ait günümüze kadar ulaşan örf, adet gelenek ve göreneklerin gelecek nesillere aktarılması, korunması ve kayıt altına alınmasını teminen kurulan yaklaşık 280 metrekare kapalı alana sahip araştırma merkezi, ilçedeki en büyük ve modern yapı olma özelliğini taşıyor.

Duha Türkleri

Moğolistan'ın başkenti Ulanbator'dan bin km uzaklıktaki Hövsgöl Vilayeti'nin Tsagaannuur ilçesi sınırlarında yaşayan Duha Türkleri 60 haneden ve 600 kişiden oluşan göçebe bir topluluk. Rengeyiği çobanlığı yaparak geçimlerini sürdüren Duha Türkleri, Türkiye Türkçesine yakın bir lehçe kullanıyorlar. Şamanist olan Duha Türkleri tüm ihtiyaçlarını doğadan ve rengeyiklerinden karşılıyorlar. Zorlu kış aylarını geçirmek için ilçe merkezine yakın yerlerde yaşayan Duha Türkleri yazın rengeyikleriyle birlikte daha yüksek yerlere göçüyorlar. Duha Türkleri doğaya oldukça saygılı bir topluluk olarak dikkat çekiyor. Dünyada bu şekilde yaşayan çok fazla topluluğun olmayışı ve gerek kullandıkları dil gerek inanış olarak eski orta Asya Türkleriyle bir takım benzerliklerinin olması Duha Türklerini oldukça özel kılıyor.

İHA