Tonya: Tarihi ve Kültürel Zenginlikleriyle Tanınan Bir İlçe

Tonya'nın ilk kuruluşu kesin bir bilgiye dayanmamakla birlikte, 13. yüzyılın sonları ile 14. yüzyılın başlarına dayandığı düşünülmektedir. Trabzon'un 1461 yılında Türkler tarafından alınmasıyla birlikte, Trabzon İmparatorluğu'nun hakimiyeti sona ermiş ve bölge tamamen Türklerin egemenliğine geçmiştir. Bu dönemde, Bayburt, Gümüşhane, Erzurum ve çevre bölgelerden gelen Türkmen boyları, Tonya'ya yerleşmiştir.

Osmanlı dönemi, yerli Rumlarla göçmen olarak gelen Türklerin kaynaşmasıyla geçmiştir. Bu dönemde, Rum ve Türk kültürleri birbirlerini etkilemiş ve karşılıklı olarak izler bırakmıştır. Tonya'nın yerli halkının inançları, gelenekleri ve göreneklerinde bu etkileşimin izlerini görmek mümkündür.

Tonya'ya bağlı 15 köy ve merkeze bağlı 5 mahalle ile İskenderli Beldesi'ne bağlı 2 mahalle bulunmaktadır. Tonya, başlangıçta Vakfıkebir İlçesine bağlı bir bucak merkezi olarak yönetilmiştir. Osmanlı döneminde Tonya'da derebeylik egemen olmuş, özellikle Ali Ağa gibi derebeyleri topraklarında özel askerler yetiştirip savunma yapmışlardır.

1854 yılında bucak merkezi olarak teşkilatlanan Tonya, bu dönemde bile derebeylik egemenliğini sürdürmüştür. Birinci Dünya Savaşı'ndan sonra Rus istilasına karşı direnen Tonya halkı, düzenli ordu kuvvetlerine destek vererek başarılı savunmalarda bulunmuştur. Ancak, Rusların baskısı artınca yerli halk batıya doğru göç etmek zorunda kalmıştır. Tonya, 16 Temmuz 1916'da Ruslar tarafından işgal edilmiş, ancak 17 Şubat 1918'de Ruslar çekilince özgürlüğüne kavuşmuştur.

Tonya, 5 Mart 1954 tarihinde 3264 sayılı kanun ile ilçe olarak teşkilatlanarak Vakfıkebir'den ayrılmıştır. Aynı yıl içinde belediye teşkilatı kurulmuş ve bu dönemde Tonya'nın ilçe statüsüne geçişiyle birlikte Orta Mahalle adıyla anılmıştır. Tonya, tarihi sürecinde yaşadığı zorluklara rağmen kültürel zenginlikleri, doğal güzellikleri ve direniş ruhuyla öne çıkan bir ilçe olma özelliğini sürdürmektedir.

Aşağıdaki linkten Trabzon ili Tonya ilçesinin köylerini inceleyebilirsiniz.

Trabzon Köyleri Sitemize Eklenmiştir

Trabzon Doğumlu Ünlüler