Türk Tabipleri Birliği (TTB) Aile Hekimliği Kolu (AHEK) İstanbul başta olmak üzere ülke genelinde artan kızamık vakalarına ilişkin 42 ilde yaptırdığı anket çalışması sonuçlarını bugün gerçekleştirdiği online açıklamada kamuoyuyla paylaştı. Yapılan ankete göre; kızamık vakalarının İstanbul’da ve Bursa’da fazla olduğuna işaret edildi. 

Kızamık vakalarıyla ilgili Sağlık Bakanlığı’na şeffaflık çağrısı yağan TTB’nin Aile Hekimliği Kolu, kızamık vakalarındaki artışla ilgili olarak 42 ilde 579 hekim ile anket çalışması gerçekleştirdi. Online olarak gerçekleştirilen anket sonuçlarının açıklanması toplantısında TTB AHEK Başkanı Dr. Emrah Kırımlı, toplumun kızamık hastalığında geldiği yeri görebilmesi açısından bu anket çalışmasını yaptıklarını, tek bir çocuğun bile kızamıktan ölmesini kabul etmeyeceklerini söyledi. Dr. Kırımlı, kızamıktan bir çocuğun ölmesinin cinayetle eşdeğer olduğunu, yazı 81 ile yazı göndererek kızamıkla mücadele edilemeyeceğini, TTB AHEK olarak üzerlerine düşen görevi yapmaya hazır olduklarını söyledi. TTB AHEK Sekreteri Dr. Sibel Uyan, kızamık anket sonuçlarını açıkladı, sağlık yönetiminin karar vericilerinin ekip hizmetine ve liyakata önem vermeleri ve işbirliği içerisinde olmalarına vurgu yaptı. Sağlık Bakanlığına toplumu bilgilendirme görevini yerine getirme çağrısı yapıldı. 

Zatürre Olarak İşlenmiş!

Anket sonuçları açıklanmadan önce konuşan Türk Tabipleri Birliği Başkanı Dr. Şebnem Korur Fincancı, kızamık vakalarının pek çoğunun zattürre olarak kayda geçirildiğini, zattüreden ölüme neden olan etkenin kızamık olduğunun gözden kaçırıldığına işaret etti. 

TTB AHEK Sekreteri Dr. Sibel Uyan anket çalışması ile ilgili şu bilgiler verildi: 

• Yaklaşık altı ay boyunca ülkemizde farklı aşılarda aşı tedarik sorunu ortaya çıkmış, bu sorun kısmen bazı aşılar için sürmektedir.
• 6 Şubat depremleri sonrası deprem bölgesi sağlık altyapısı tümüyle çökmüş ve büyük bir nüfus hareketi gerçekleşmiş, özellikle koruyucu hekimlik yeterli ve zamanında eski işlevine kavuşturulamamıştır.
• COVID-19 pandemisi döneminde okul aşılamaları 2 yaş geriye çekilmiş, okullardan yapılan aşılamalar aile sağlığı merkezlerin de yapılmaya başlanınca kaçırılmış aşılar ortaya çıkmış, COVID-19 döneminin daha da artan aşı tereddüdü ve sağlık kurumlarına başvuruların yoğun olarak ertelenmesi yaklaşık 2,5 milyona yakın çocukta aşı kaybı oluşturmuştur. 
• COVID-19 döneminde tüm ilçe sağlık ekiplerinin filyasyon çalışmalarına çekilmesi ile geçici tarım işçileri gibi grupların bölge tabanlı aşılamaları aksamıştır. 
• Yoğun olarak göç alan ülkemizde milyonlarca düzensiz göçmenin aşıları eksik kalmıştır.
• Genişletilmiş bağışıklık programı kapsamında eksik aşı tamamlanması programları hayata geçirilmemiştir.
• COVID-19 aşıları üzerine yapılan bilim dışı tartışmaların bir hükümet politikası olarak kolaylaştırılması ile iyice artmıştır. Öyle ki bu dönemde aşı karşıtlarının mitinglerine izin verilirken hekimlerin miting yapması COVID-19 tedbirleri gerekçesi ile engellenmiştir. Hükümetin seçim ortaklarından biri aktif olarak aşı tereddüdünü besleyen söylemleri desteklemiştir.

Sağlık Bakanlığı’na ve Kamuoyuna Uyarı ve Baskılar Sonuç Vermiştir

Dr. Sibel Uyan, “Bu altı ay boyunca TTB tarafından resmi bilgi talepleri, basın açıklamaları, sağlık çalışanlarına yönelik eğitimler düzenlenmiş ve kızamık salgının boyutu ve alınacak tedbirler konusunda önerilerde bulunulmuştur. Bu süreçte bakanlık tarafından yapılan bir açıklama olmamış, salgın olmadığı yönünde gerçek olmayan açıklamalarda bulunulmuştur. Bizim sahadan gördüğümüz ve Sağlık Bakanlığı tarafından topluma açıklanmayan ancak uluslararası kurumlara bildirilen sayılar ise ülkemizde kızamık salgını olduğunu ve hızla tedbir alınması gerektiğini göstermesi ile kızamık vakalarının olduğu Sağlık Bakanlığı tarafından kabul edilmek zorunda kalmış ve tedbirlerin artırıldığı ilan edilmiştir. Kızamık gibi hızlı bulaşan ve öldürücü olan hastalığın yayılmasını önlemek, tedbirlerin zamanında etkin bir şekilde almasını sağlamak, kamuoyunu ve sağlık çalışanlarını bilgilendirmek, alınacak tedbirlere destek olmak amacı ile TTB AHEK tarafından çevirimiçi bir saha çalışması planlanmış ve ülke genelinde aile hekimliği çalışanlarının kızamık konusundaki görüşleri alınmıştır” dedi. 

Vaka Artışında İstanbul’dan Sonra İkinci Sırada Bursa Var!

TTB AHEK Kızamık Konulu Anket Çalışması Sonuçları Şöyle:

• Çalışma 42 ilden 579 hekimin katılımıyla gerçekleştirildi. 
• Son altı ay içinde aile hekimleri ülkemizin hemen tüm bölgelerinde kızamık vakaları ile karşılaşmıştır. Adana, Adıyaman, Ankara, Bursa, Diyarbakır, Erzurum, İzmir, İstanbul, Manisa, Muğla, Van ve Zonguldak illerinde kızamık görülmüş. Bursa ve İstanbul illeri ise daha yaygın olarak kızamık vakaları bildirmiştir.
• Çalışmamıza katılanların %6’sı 2023 yılında kızamık hastası gördüklerini, %10’u kızamık temaslı takibi yaptıklarını ve %1’i ise kızamık hastaları arasında hastane yatışı olduğunu belirtmişlerdir. 
• Kayıtlı hastalar arasında kızamık nedenli ölüm bildiren olmamıştır. Saha çalışmamızdan elde edilen veriler Halk Sağlığı Uzmanları Derneği tarafından 20 Haziran 2023 tarihinde açıklanan 2023 ilk dört ay raporu ile benzer hastaneye yatış oranlarına işaret etmektedir (2023 ilk 4 ay 1440 yeni vaka ve 242 hastane yatış).
• Aile hekimliği yaptığı süre boyunca kızamık hastası gördüğünü söyleyenlerin oranı %18’dir. Tüm kızamık vakalarının üçte biri ile bu son altı ayda karşılaşılmıştır, kızamık nedenli ölüm ile karşılaşan aile hekimi oranı ise binde 5’tir. 
• Aile hekimlerinin %71’inin kayıtlı hastalarında aşı reddi olan aile mevcuttur ve ortalama aşı reddi sayısı 3,4 olarak belirlenmiştir. Tam sayılar Sağlık Bakanlığı’nda mevcuttur ancak bu konuda da bilgilendirme yapılmamaktadır. Elde ettiğimiz veriler son bir yıl içinde 64.000 çocuğun aşı reddi nedeniyle aşısının yapılmadığını göstermektedir. 

Neler Yapılmalı?

• Biz TTB AHEK olarak aşı tereddüdü ve aşı eksikliğinin yol açabileceği sorunlar konusunda uzun süredir toplumu ve Sağlık Bakanlığını uyardık, “Aşı Candır Hayat Kurtarır” adıyla kampanyalar yürüttük. Uyarılarımızı yineliyoruz. Aşı tereddüdünü azaltıcı girişimlerde bulunulmadığı sürece aşıyla önlenebilir hastalıkların, çocuklarımız ve yurttaşlarımızın sağlığını ve hayatını tehdit etmeye devam edeceği açıktır. Bakanlık aşı tereddütlerine karşı yürütülen menfi propaganda ve eğilimlere karşı kararlı etkili sürekli bir çaba içinde olmalı çalışma başlatmalıdır. 
• Deprem, yoğun göç ve tarım işçileri ile oluşan yoğun nüfus hareketleri, aşı eksiklikleri hızla giderilmelidir. 
• Okul aşılarının ASM’lere çekilmesi ile meydana gelen aşısız grubun aşılanması sadece aile hekimliği çalışanları ve yurttaşların sorumluluğu üzerine bırakılmamalı, okul aşıları yerinde ve zamanında yapılmalıdır.
• Aşı yeterli miktarda ve zamanında yapılmalıdır. 
• Yaygın olarak bölge temelli ve toplum yönelimli aşılama çalışmalarına başlanılmalıdır. 
• Sağlık yönetiminin karar vericilerin liyakat sahibi sürekli hizmet içi eğitime istekli, etkili iletişim becerilerine sahip olması, ekip hizmetine inanması sağlık meslek örgütleriyle, toplumun her kesimiyle iş birliği içinde olması beklenir.
• Sağlık Bakanlığı toplumu bilgilendirme görevini yerine getirmelidir. Salgının neden bu denli yaygın olduğu konusunda toplum ve sağlık çalışanları yeterli, zamanında ve şeffaf olarak bilgilendirilmeli 
• Halkın sağlık hakkının korunması başta önlenebilir hastalıklara karşı etkin kararlı bir kamucu koruyucu sağlık hizmet politikası ve sağlık çalışanlarının haklarını görüşlerini önerilerini dikkate alınmasıyla olanaklı olacağını hatırlatıyoruz. (BSHA-Bilim Ve Sağlık Haber Ajansı)